O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiy fanlar fakultеti

Аорта ёйидан чиққан артериялар. Бўйин, бош юз артериялари.
Аорта ёйидан номсиз, чап умумий уйқу ва чап ўмров ости артериялари 
чиқади. 
Номсиз артерия (a.anonyma) нинг узунлиги 3см келади. У ўнг умумий 
уйқу артерияси ва ўнг ўмров ости артериясига бўлинади. 
Ўнг ва чап умумий уйқу артериялари бўйинда жойлашган, уларнинг 
медиал томонида қизилўнгач, трахея ва ҳиқилдоқ ётади. 
Умумий уйқу артериялари ҳиқилдоқнинг юқорига четида ташқи ва 
ички уйқу артериясига бўлинади. 
Ташқи уйқу артерияси жағнинг орқа қирраси бўйлаб юқорига 
кўтарилиб, чакканинг юза артерияси ва ички жағ артериясига бўлинади. У 
қалқонсимон без, ҳиқилдоқ, тил, юқори ва пастки жағлардаги тишлар, сўлак 
безлари, юз, энса терисининг мускули, қулоқ, бош суяклари ва мускуллари, 

---

67 
бурун бўшлиғини ва миянинг қаттиқ пардасини қон билан таъминлайдиган 
жуда кўп тармоқ ҳосил қилади. 
Ташқи жағ артерияси юзга қараб йўналади. Бу артерия жағ ости сўлак 
безини, бўйиннинг баъзи мускулларини ва жағ терисини ҳамда лабларни қон 
билан таъминлайди. 
Чакканинг юза артерияси юқорига йўналиб, чакка соҳасининг тери 
остига чиқади. Бу артерия қулоқ олди безини, ташқи эшитиш йўлини, қулоқ 
супрасини, юзнинг лунж, пешана қисмини ва чаккани қон билан 
таъминлайди. 
Энса аретрияси энсадаги мускул ва терини қон билан таъминлайди. 
Жағ артерияси пастки жағ, бўйин орқасига йўналиб, қанотсимон ўсимта-
танглай чуқурчасига боради. 
Ички жағ артерияси қулоқнинг ички қисмларини, чайнаш 
мускулларини, пастки ва юқориги тишларни, лунж ва юз мускулларини 
милкни ҳамда буруннинг ички қисмини қон билан таъминлайди. 
Юқориги қалқонсимон артерияси қалқонсимон безга йўналади. Бу 
артерия ҳиқилдоққа, тил ости суягига ва тўш-ўмров-сўрғичсимон ўсимта 
мускулига тармоқланиб киради. 
Тил артерияси тил мускуллари орасида жойлашган. Унинг тармоқлари 
тилнинг ҳаммасини, оғиз бўшлиғи тубидаги мускулларни, ҳиқилдоқни ва тил 
ости сўлак безини қон билан таъминлайди. 
Ички уйқу артерияси бўйинда тармоқланмайди. У ҳалқумнинг ён 
юзасидан юқорига йўналиб, чакка суягидаги канал орқали калла бўшлиғида 
ўтади ва у ерда кўз косаси артериясига, миянинг олдинги ва ўрта 
артерияларига бўлинади. Кўз косаси артерияси калла бўшлиғидан кўриш 
канали орқали кўз косасига кириб, кўзнинг соққасини, унинг мускулларини, 
кўз ёши безини, қовоқларни қон билан таъминлайди. 
Миянинг олдинги ва ўрта артериялари бош мия ярим шарларининг 
кўпчилик қисмини қон билан таъминлайди. 
Миянинг чап ва ўнг олдинги артериялари ўзаро анастомоз (кўприк) 
ҳосил қилади. Миянинг ўрта артерияси Сильвиев эгати бўйлаб миянинг 
пешана, чакка ва тепа бўлакларига тармоқланади.