O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

To’rtinchi davr. Bu davr 1917 yildan boshlandi. M.V.Gorlenkoning ta’kidlashicha fitopatologiyaning rivojlanishi 4 davrga: 1. 1917-1930; 2. 1930-1941; 3. 1941-1945; 4. 1945 – xozirgi vaqtgacha bo’lgan davrlarga bo’linadi. Birinchi davrda hamma fitopatologik tadqiqotchilarga A.A.Yachevskiy boshchilik qildi. Akademiklar S.M.Bukasov, N.I.Vavilov va A.A.Yachevskiy tashabbusi bilan o’rmon xo’jaligi ministrligi qoshida qishloq xo’jalik ekinlarining karantini bo’yicha inspeksiya tashkil qilindi. Bu davrda urug’larni ekishdan oldin ishlov berishda tarkibida mis, mishyak bo’lgan preparatlarni yaratish borasida A.I.Borgart, P.N.Davidov kabi olimlar tadqiqot ishlarini olib bordilar. Asosiy izlanishlar qishloq xo’jalik ekinlarining kasalliklarini tarqalishi, ularning biologik va ekologik xususiyatlarini o’rganishga qaratildi. Ikkinchi davrda fitopatologik tadqiqotlar hamda kimyoviy preparatlarni amaliyotda qo’llash keng yo’lga qo’yildi. Don va urug’larni ekishdan oldin qayta ishlov berishning yangi usullari kashf etila boshladi. Donli ekinlarning qora kuya, zang, fuzarioz, gelmintosporioz kasalliklariga alohida e’tibor berildi. Ekinlar kasalliklariga qarshi kurashning kompleks: urug’ga ishlov berish, ekinlar o’sish va rivojlanishini tezlashtiradigan agrotexnik va patogenninig tuproqda tezda nobud bo’ladigan ususllarini qo’llash yo’lga qo’yildi. 1928-1929 yillarda A.A.Yachevskiy boshchiligida g’o’za ekiladigan yerlarda tadqiqotlar olib borildi va uning kasalliklari o’rganildi. 1932-1939 yillarda g’o’zaning vilt kasalligini keng tarqalishi tufayli FA O’rta Osiyoda g’o’zada kasal qo’zg’atuvchi zamburug’ni va kasallangan o’simlikni o’rganishni tashkil qildi. G’o’za kasalliklarini kompleks o’rganish natijasida «G’o’za kasalliklari» (1931) darsligi yaratildi va gommozga qarshi sulfat kislotani qo’llashni tavsiya qildi. Bu davrda kanop o’simligidagi fuzarioz, antroknoz, askoxitoz, kungaboqarlarning oq chirish, gullik parazitlari, qand lavlagining serkosporoz, ildiz chirish, un shudring, tamakida qora ildiz chirish, un shudring va tamaki mozaikasi, kartoshkaning fitoftoroz, rak, bakterial xalqali chirish va mevali daraxtlardagi parsha, un shudring, antroknoz va rak kasalliklari sistematikasi, tarqalishi, ularga qarshi kurash choralari to’liq o’rganildi. Uchinchi davrda ikkinchi jaxon urushi tufayli tadqiqotlarning asosiy qismi O’rta Osiyo va Kavkaz ortida olib borildi. Olimlardan V.F.Kuriyevich, M.S.Dunin, N.A.Krasilnikov, K.T.Suxorukov, B.A.Rubin, T.D.Straxov, N.G.Zaprometov, K.Ye.Murashkinskiy ilmiy tadqiqot va pedagogik ishlarni olib bordilar. Ularning fikricha kasallangan o’simlik fiziologik xususiyatlarini uning immunologik xususiyati bilan bog’lab o’rganish muhim amaliy ahamiyatga ega ekanligi asoslandi.