O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi andijon davlat universiteti mirzakarimov h

Kurashchilar sport tayyorgarliklarini takomillashtirish 
Jismoniy tayyorgarlikni takomillashtirish kurashchilar organizmi 
funksional tizimlarining imkoniyatlarini rivojlantirish bilan belgilanadi. 
Jismoniy tayyorgarlik umumiy va maxsus tayyorgarliklarga bo‘linadi. 
Umumiy jismoniy tayyorgarlik barcha jismoniy fazilatlarni keng rivojlantirishni 
hamda harakatlar bajarishda ularni muvofiqlikda namoyon bo‘lishini ko‘rsatadi.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik dastlabki guruhlarda muhim ahamiyat ega 
bo‘ladi. Umumiy jismoniy tayyorgarlik barcha kurashchilar bilan olib boriladi. 
Umumiy jismoniy tayyorgarlik kurash turlarida jismoniy fazilatlarni rivojlantirish 
bilan birga harakatlar texnikasini mukammal o‘rganishga asos bo‘ladi.
Maxsus jismoniy tayyorgarlik esa kurash turiga xos bo‘lib, kurash turi 
harakatlari texnikasi va taktikasini mukammal o‘rganishga, natijada ushbu kurash 
turi bo‘yicha musobaqalarda yuqori ko‘rsatkichlarga ega bo‘lishga qaratilgan 
bo‘ladi. Maxsus jismoniy tayyorgarlik mashqlari kurash turining xususiyatlaridan 
kelib 
chiqib 
tanlanadi. 
Mashqlar, 
texnik 
va 
taktik 
tayyorgarlikni 
takomillashtirishga asos bo‘ladigan jismoniy fazilatlar tezkor kuch, egiluvchanlik, 
harakatlarni boshqara olish qobiliyatlari hamda maxsus chidamlilikni 
rivojlantirishga yo‘naltiriladi. 

---

63 
Texnik tayyorgarlik takomillashtirish kurash turlari harakatlarini samarali 
bajarish shakllari hisoblanadi. Harakatlar texnikasi harakatlarni bajarishning qabul 
qilingan usullari bo‘lib, kurashchining shaxsiy xususiyatlari, jismoniy 
qobiliyatlari, yosh, jins va jismoniy tayyorgarlik ko‘rsatkichlariga muvofiq 
o‘zgaradi. SHuningdek kurash texnikasini o‘zgarishiga mashg‘ulot jarayonlari, 
jixozlar va anjomlar shakllari, musobaqalardagi talablar ham ta’sir ko‘rsatadi. 
Kurashchilar texnik tayyorgarliklarida asosiy harakatlar va yordamchi 
harakatlarga bo‘linadi. Asosiy harakatlar kurash turi texnikasining asosini tashkil 
etadigan harakatlar hisoblanadi. Asosiy harakatlar shakllarini egallash va ularni 
takomillashtirish kurashchilarni texnik tayyorgarliklari asosi bo‘lib hisoblanadi.
YOrdamchi harakatlar asosiy harakatlarni egallashga ko‘maklashuvchi 
harakatlar to‘plami hisoblanib, bu harakatlar jixozlarda, anjomlarda bajariladigan 
harakatlar, buyumlar bilan harakatlar, shuningdek raqibini qarshiligi bilan 
harakatlardan tashkil topishi mumkin. YOrdamchi harakatlardan kurashchilar 
shaxsiy xususiyatlari va jismoniy qobiliyatlariga muvofiq foydalanadilar. 
YOrdamchi harakatlar kurash harakatlari texnikasini kurashchi xususiyatlariga 
muvofiq 
moslashtirishni, 
bajarish 
harakatlarini 
qulaylashtirish 
hamda 
samaradorligini ortirishga yordam beradi. 
Texnik mahorat harakatlarni samarali, eng kam quvvat sarf qilib bajarish 
malakasi bilan belgilanadi. Ba’zi sport turlarida harakatlar texnikasi barqaror 
bo‘lsa, boshqalarida o‘zgaruvchan bo‘ladi, yana bir hillarida esa sportchi 
xususiyatlariga muvofiqlashtirilgan hamda taktik noaniqlik shaklida bo‘ladi. 
Kurashchilar texnik maxoratlarini takomillashtirish vazifalari: 
1)
Kurash turlari harakatlarini texnikasini bajarishda barqarorlikka va katta 
o‘zgaruvchanlikka erishish: 
2)
Texnik maxoratlarni bellashuvlar jarayonlarida namoyon qilish malaka va 
ko‘nikmalarini shakllantirish: 
3)
Harakatlar texnikasini kurashchi shaxsiy xususiyatlariga muvofiq 
takomillashtirish va xususiy yondoshish: 
4)
Harakatlar texnikasini har qanday sharoitlarda, bellashuv jarayonlarida 

---

64 
namoyon qilish malaka va ko‘nikmalarini takomillashtirish: 
5)
Texnik maxoratlarni kurash amaliyotlari, musobaqalar yangiliklari, 
zamonaviy jixoz va anjomlar shakllari va talablari asosida takomillashtirish: