ostida lunj arteriyasi (a. bussalis) venasi va nervlari yotadi. Shu
joyda limfa tomirlarining pastki jag‘ osti va quloq oldi limfa tu-
gunlariga ochiladigan yo‘llari bo iadi.
Yog‘ qatlami ostida fascia buccopharyngea joylashgan. U lunj
mushagini o‘rab, halqumning lateral devoriga o ‘tadi. Lunj mushagi
ichkaridan og‘iz bo‘shlig‘i shilliq pardasi bilan o ‘ralgan, 1 — 2-
yuqoridagi oziq tishlar to‘g‘risida shilliq pardaning biroz ko'tarilgan
qismi bo‘lib, quloq oldi bezi yoiining ochilish teshigiga to ‘g‘ri
keladi. Yog‘ qatlami va lunj mushagi orqali o‘tgan
bu limfa y oii
orqali lunjning yuza qismlaridan limfa og‘iz bo‘shlig‘iga quyiladi. Lunj
mushagi qisqarganda limfa y o ii qisiladi. Shu yo‘l bilan soiakning
og‘iz bo‘shlig‘iga tushishi boshqarib turiladi.
KO‘Z OSTI SOHASI - REGIO INFRAORBITALIS
Bu soha ko‘z kosasi pastki qirrasi ostida joylashgan b o iib ,
tashqaridan jag‘ suyagi yonoq o ‘simtasi, ichkaridan burun suyagi
qanotlari, pastdan yuqori lab bilan chegaralangan. U yuqori jag‘
suyagi oldingi yuzasining chuqurchasiga(yog‘ qavati bilan
to ig a n ) to ‘g‘ri keladi.
Bu soha terisi yupqa va harakatchan b o iib , bunda, teri osti
yog‘ qavati yaxshi rivojlangan. Sohani yuqori lab va burun
kataklarini ko‘taruvchi mushaklar yopib turadi.
Yuqori qismini
ko‘z kosasi aylanma mushagi qisman yopadi. Biroz chuqurroqda
esa uni lunj mushagi qamrab oladi. Bu soha yog‘ qavati orqali
burun - lunj ariqchasi bo ‘ylab yotgan yuz arteriyasi shoxlaridan
biri — burchak arteriyasi o‘tadi. Bu arteriya qon tomiri ancha yuza
joylashgan bo ‘lib, burun orqa arteriyasi orqali a. ophthalmica
bilan anastomoz hosil qiladi. Arteriyani yuzning umumiy venasiga
quyiladigan shu nomli vena qon tomiri kuzatib boradi. Limfa
yo‘llari esa qon tomirlariga parallel yotib, limfani jag‘ osti limfa
tugunlariga quyadi.
Ko‘z osti soha terisi n. infraorbitalis orqali innervatsiyalanadi.
Yuqori jag‘ suyagi oldingi devorida (qoziq chuqurchasida)
ko‘z osti teshigi (foramen infraorbitalis) bo‘lib,
u orqali shu
sohaga a. va n. infraorbitalis chiqadi. Ulaming tarmoqlari asosan
pastga tom on yo‘naladi, u g‘oz panjasini eslatib, lunj, burun,
75
www.ziyouz.com kutubxonasi
yuqori lab va og‘iz bo‘shlig‘i dahlizi shilliq pardalarini qon bilan
ta'minlaydi va innervatsiya qiladi. Shu joyning shikastlanishi ko‘p
qon ketishiga va kuchli og‘riqqa sabab bo‘ladi.
KO‘Z KOSASI SOHASINING YOSHGA BOG‘LIQ
HOLDA 0 ‘ZGARISHLARI
1. Yangi tug'ilgan chaqaloqlarda ko‘z kosasi uchburchakli
piramida shaklida bo‘lib, yuqori, pastki va lateral devorlardan
tashkil topgan. Medial devor deyarli shakllanmagan (4 mm
qalinlikda), chunki g ‘alvirsim on suyak plastinkalari to 'liq
shakllanmagan bo‘ladi. Bola ulg‘aya borgan sari medial devor
shakllanadi, ko‘z kosasi to‘rtburchakli piramida shaklini egallaydi.
M ed ial d e v o rn in g k u c h siz riv o jla n g a n lig i y a llig 'la n is h
suyuqliqlarining burun qo‘shimcha bo‘shliqlaridan ko‘z kosasi
bo‘shlig‘iga tarqalishiga to ‘sqinlik qiladi.
2. Ikki yoshgacha yuqori va pastki ko‘z
yoriqlari nisbatan
keng bo‘lib, kalla bo‘shlig‘i va ko‘z kosasi osti chuqurchasi bilan
yaxshi aloqa qilishga imkon bor.
Yuqori jag‘ bo ‘shlig‘i (G aym or bo‘shlig‘i) hali yetarlicha
rivojlanmaganligi tufayli ko‘z kosasi pastki devori bilan 1 - katta
oziq tish orasidagi masofa 5 m m, 2- katta oziq tish bilan orasi 2
mm ni tashkil etadi. Bola ulg‘aya borishi bilan bu masofa ham
kattalashib boradi.
3. Ko‘z olmalari hajmi bolalarda biroz katta bo'Iadi. Ulaming
harakati bir xil emas, chunki ularda mushaklar asimmetriyasi
mavjud bo‘ladi. Bola ulg‘aya borishi bilan ko‘z olmalari
harakati
to ‘g‘rilanib boradi.
IYAK SOHASI - REGIO MENTALIS
Bu soha yuqoridan iyak osti — lab ariqchasi, yon tom on-
dan—burun-lab burmalari, pastdan — pastki jag‘ tanasi pastki
qirrasi bilan chegaralanadi.
Iyak sohasi terisi ancha qalin va chuqur joylashgan mushaklar
bilan chambarchas bog‘langan. Shu sababli teri osti yog‘
qavati
aytarli rivojlanmagan. Turli sabablar bilan hosil bo‘lgan gematoma
va yallig'lanish suyuqliklari bu sohada chegaralangan. Erkaklarda iyak
sohasi yung bilan qoplangan.
www.ziyouz.com kutubxonasi
0 ‘rta chiziqdan yon tom onda iyak mushaklari, ulardan biroz
chetroqda og‘iz burchagini tushiruvchi mushak joylashgan. Bu
mushaklar bo'yindan yuzga o ‘tuvchi mushak — m. platysma
tolalari bilan birlashib ketadi. U larning ostida pastki labni
tushiruvchi mushak yotadi. M ushaklar ostida esa yumshoq yog‘
qavati va suyak osti pardasi joylashgan. Suyakning mushaklar
birikadigan joyida suyak osti pardasi bo ‘lmaydi.
1—2-kichik oziq tishlar orasida va pastki jag‘ tanasi yuqori
hamda pastki qirralarining o ‘rtasida teshik bo‘lib, bu orqali iyak
yumshoq to‘qimalariga arteriya qon tomiri va n. mentalis tarqaladi.
Limfa yo‘llari limfa suyuqlig‘ini iyak osti va pastki jag‘ osti limfa
tugunlariga yig‘adi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
