O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

Takrorlash uchun savollar:
1. Topografik anatomiya fani va uning ahamiyati.
2. Odam tanasini o‘iganish qanday usullaryordamida amalga oshiriladi.
3. Topografik anatomiya fani rivojiga salmoqli hissa qo‘shgan 
olimlar.
4. Bosh va bo‘yin topografiyasi fanining tibbiyotda tutgan o‘mi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1-bob.
BOSH MIYA SOHASINING TOPOGRAFIK
ANATOMIYASI
Bosh bo‘yindan har ikkala tom ondan shartli chiziq bilan 
chegaralanib turadi. Bu chiziq iyak (engak) dan boshlanib, past- 
ki jag‘ suyagi qirrasi bo‘ylab davom etadi, uning burchagiga bor- 
gach, so‘rg‘ichsimon o ‘simta do‘ngligiga, uning orqasidan yuqori 
bo'yinturuq chizig‘i (linia huchae superior) orqali ensa suyagi- 
ning tashqi do‘mbog‘iga borib taqaladi.
Bosh miya va yuz qismlariga bo‘linadi. Miya va yuz qismlari 
o ‘rtasidagi chegara ko‘z usti qirrasi, yonoq suyaklari yoylari orqali 
o‘tib, tashqi eshituv teshigi sohasi bo ‘ylab so‘rg‘ichsimon o ‘simta 
do‘ngligida tugallanadi. Ushbu shartli chiziqdan yuqori va orqada 
joylashgan soha—miya qismi, shu chiziqdan pastda va oldinda 
joylashgan soha—yuz qismi hisoblanadi.
Boshning miya qismi bosh qopqog‘i skeletiga to‘g‘ri kelib, unda 
bosh miya joylashgan. Yuz qismi esa yuz skeletiga to ‘g‘ri kelib, 
unda ko‘rish a'zolari, burun va og‘iz bo‘shliqlari joylashgan.
Boshning miya qismi o ‘z navbatida ikki sohaga bo'linadi:
1. Miya (kalla) qopqog'i yoki gumbazi - calvaria cranii (fomix 
cranii).
2. Miya (kalla) asosi - basis cranii.
Bu ikkala qismni bir-biridan qosh usti yoyidan boshlanib 
ensa suyagi tashqi do‘mbog‘i tom on o ‘tkazilgan shartli chiziq 
orqali ajratish mumkin. (1-rasm).
Miya (kalla) qopqog'i to ‘rt qismdan iborat bo‘lib, har bir 
qismi o ‘ziga xos joylashuv (topografiya) ga ega:
1. Peshona — tepa — ensa sohasi — Regio fronto — parieto — 
occipitalis
2. Chakka sohasi — Regio temporalis
3. Quloq sohasi — Regio auricularis
4. So‘rg‘ichsimon soha — Regio mastoidea
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1-rasm Boshning kalla va yuz qismlarga bo‘linishi: boshning bo‘yin bilan 
chegara chizig‘i; boshning miya va yuz qismi chegarasi.
1)
peshona suyagi; 
2)
tepa suyagi; 
3)
ensa suyagi; 
4)
ponasimon suyakning 
katta qanoti; 
5)
chakka suyagi; 
6)
so‘rg‘ichsimon o'simta; 
7)
yonoq suyagi 
yoyi bilan; 
8)
pastki jag‘ suyagining tanasi; 
9)
pastki jag‘ burchagi; 
10)
eshituv 
yo'li; 
11)
ensa siyagining tashqi do'ngligi.