O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

KALLANING ORQA CHUQURCHASI -
FOSSA CRANII POSTERIOR
Kallaning orqa chuqurchasi boshqa chuqurchaga nisbatan 
chuqurroq boiib, ensa suyagi, chakka suyagi va piramidasining orqa 
yuzasi, ponasimon suyak tanasining orqa boiagi va tepa suyagining 
orqa pastki burchagidan tashkil topgan. Kalla orqa chuqurchasining 
markaziy qismi katta teshik— foramen magnum dan iborat boiib, 
u orqali umurtqa kanali, ya'ni orqa miya kanaliga oiiladi. Uzunchoq 
miya, n. accessorius, umurtqa arteriyasi va vena tutamlari ham shu 
teshik orqali o ‘tadi.
Ponasim on suyak yonida b o ‘yinturuq teshigi (foram en 
jugulare) b o iib , u orqali kalla bo‘shlig‘idan til — hal-qum 
nervi (n. glossopharyngeus), adashgan nerv (n. vagus), miya 
pardasi va S-simon sinus orqa arteriyalari o'tadi.
Chakka suyagi toshsimon qismining orqa yuzasida ichki eshituv 
teshigi (porus acusticus intem a) bo'lib, u orqali eshituv nervi 
(n. stato acusticus), yuz nervi (n. facialis) va oraliq nerv (n. 
intermedius) hamda ichki eshituv arteriya va venalari o ‘tadi. Kalla 
ensa teshigidan tashqariroqda til osti kanali (canalis hypoglossi) 
bo'lib, u orqali shu nomli nerv o ‘tadi. Katta orqa chuqurchasini
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

hosil qiluvchi suyaklaming ichki yuzasida ariqchalar bo‘lib, ularda 
venoz sinuslar yotadi (ensa, ko'ndalang, S-simon va pastki tosh- 
simon sinuslar shular jumlasidandir). Kalla asosidagi teshiklar 
va suyaklaming yupqalashgan joylari, ko‘pincha suyak sinish 
chiziqlari sifatida namoyon bo‘lishi mumkin.
Kalla qopqog'ini hosil qilgan suyaklar ostida miya pardasi 
usti bo‘shlig‘i mavjud bo'lib, u yupqa yog‘ to ‘qimasi bilan to‘lgan 
bo‘ladi. Bu gematoma paydo b o ig an d a suyakdan miya qattiq 
pardasini oson ajratib olish imkonini beradi. Suyaklaming o‘zaro 
birlashgan joyi, teshiklar qirrasi, miya pardalari, venoz sinuslar 
bundan mustasno. Chunki bu yerlarda miya qattiq pardasi suyakka 
mustahkam birikkan b o iad i.