Олабўжи романдан катта хикоя

исми нима эди? 
– Биз Лола дердик. Додҳоям... Ўрисчасини билмайман. 
Тўлаганов шошилиб соатига қараб олди. Ва ниҳоят, ўзини босиб, 
мактаб директорига мурожаат қилди: 
– Энди ишга уннасак ҳам бўлар? 
– Албатта! Қани, кетдик, болалар, – деди Зокир Ўринов. Аммо 
бурилаётиб, чолдан сўради: – Балки бу ердаги онахонларнинг, 
отахонларнинг ҳам яқинлари бордир бу қабрларда? 
Чол ён-верига кўз ташлаб: 
– Ҳе, булар шаҳидлар-да, – деди. – Қариялар “савоб бўлади”, деб 
келишади. Биз ҳам Расулбой билан ўтаётиб, қайрилдик... Ҳа, бир минут 
чўкинглар эса, тиловат лозим-ку? 
– Раҳмат. Бизнинг вақтимиз зиқ, – деди Зокир Ўринов ва энди 
ўқувчиларга дағдаға қилди: – Ишга! 
Домланинг қадам ташлашиданоқ Ултон англадики, у киши 
ҳақиқатан ҳам “ютқазган” эди. Ва ўқувчиларнинг рафторидан 
англадики, улар... 
...босмачи аталмиш кишилар ҳақида мактабда ўқиганларига зид 
ўлароқ маълум бир тасаввур орттиришган эди. 
98 
Ултон Расул бобо билан кўришаркан, белбоғидан осилган попукли 
қину тақадек чақмоққа кўзи тушиб қувонгани ҳолда, чолнинг ўғли... 
...Афғонда экани миясида хунук фикрлар уйғота кетди: Қизил 

---

440 
Армиячилар у ерда ҳам Шўро ҳокимиятини ўрнатиш учун жанг 
қилишмоқдаки, афғонларнинг-да босмачи аталмиш йигитлари нобуд 
бўлмоқда... Ва афсус-надоматлар бўлсинки, у армия сафида энди 
ўзбеклару тожиклар, хуллас, туркистонликлар ҳам бор... 
Улар – Қобил бирқўлнинг тенгдошлари. 
– Сизни кеча кетди, дейишган эди? 
Чол кўзлари киртайиб: 
– Ўролбойнинг уйида қолиб эдим; Гурунг қилиб ётдик, ўтган-
кетгандан, – деди. – Бу, инингиздан ҳалиям хат-хабар йўқ...