O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

37 
Parxez ovqatlanish uchun muzqaymoq tayyorlaganda, xususan shakar 
diabeti bilan kasallanganlar uchun - shirinlik beruvchilar qo’llaniladi. Shirinlik 
beruvchilar ozuqa kimmatga ega emas, ammo kam dozada shirin ta’mga ega. 
Shuni esda tutingki, shirinlik beruvchilar sutni kuyultirishda konservant sifatida
qo’llanilishi mumkin emas. 
Emulgatorlar – bu suyuq mahsulotlarning yuza tortilishini kamaytirishga
imkon beruvchi moddalardir. Ular shuningdek emulsiyani stabillashtirishga 
yordam beradi. Tuxum sarig’i - hmmaga ma’lum odatdagi emulgatorlarga 
nisbatan, yaxshi emulgator xisoblanadi, ammo qimmat turadi, va shuningdek
samaradorligi past, odatda asosan tabiiy yog’larning ionli bo’lmagan xosilalari
qo’llanilib, eterifikasiya qilinadi ularga bir yoki bir necha yog’ga eruvchan 
(lipofil) radikallar bir yoki bir necha suvga eruvchan(gidrofil) radikallarni kiritish 
maqsadida qo’llaniladi. Muzqaymoq ishlab chiqarishda qo’llaniladigan 
emulgatorlarni to’rt guruxga bo’lish mumkin: gliserin efiri, sorbitol efiri, shakarlar 
efiri va murakkab efirlarning boshqa birikmalari. Tarkibga qo’shiladigan 
emulgatorlarning miqdori odatda umumiy aralashma og’irligining 0,3-0,5% 
tashkil qiladi. 
Stabilizator – bu suyuk faza(suv)da tarqalganda ko’p sondagi suv 
molekulalarini bog’lovchi moddalardir. Bu jarayon gidratasiya deb ataladi va 
uning ma’nosi stabilizator panjara tashkil etib suv molekulalarining xarakatiga 
to’sqinlik qiladi. Ikki xil turdagi stabilizatorlar mavjud: oqsilli va uglevodli. 
Oqsilli gurux tarkibida jelatin, kazein, albumin va globulin mavjud. Uglevod 
guruxi dengiz maxsulotlari kolloidlaridan, gemisellyuloza birikmalari va
modifikasiyaga uchragan sellyulozadan tashkil topgan. Muzqaymoq ishlab 
chiqarish aralashmasi tarkibidagi stabilizatorlar miqdori odatda aralashma 
og’irligining 0,2-0,4%ni tashkil qiladi.