Novda shaklini turlicha o‘zgartiradigan o‘simlik organidir

Ustki va ostki tugunchalar. Tuguncha boshqa gul qismlariga nisbatan joylashishiga qarab ustki, ostki va o‘rta holatlarda bo‘ladi. Ustki tugunchada, tuguncha gul o‘rnida erkin boshqa gul qismlaridan yuqorida joylashadi, uning devorlari faqat mevabarglardan hosil bo‘lgan.
Ostki tugunchada, tuguncha boshqa gul qismlaridan pastda joylashib, ularning devorlari bilan qo‘shilib o‘sgan bo‘ladi, erkin holda bo‘lmaydi. Agar tuguncha devorining pastki qismi qo‘shilib o‘sgan bo‘lib, ustki t tomoni qo‘shilmagan erkin bo‘lsa, tuguncha o‘rta holatda deyiladi.
Integument (lat. integumentum – qoplam). Integument yopiq urug‘li o‘simliklar urug‘kurtagining tashqi qavati bo‘lib, u bitta yoki ikkita bo‘ladi. Ko‘pchilik oila vakillarining urug‘lariga ikkita integument xarakterli. Gultojbarglari qo‘shilmagan bir va ikki pallali o‘simliklarda ikkita, tojbarglari qo‘shilgan ikki pallali o‘simliklarda bitta integument uchraydi. Integumentlarning qisqarishi yoki yo‘q bo‘lishi ikkilamchi belgi hisoblanadi .
Nusellus (lat. nucella − yong‘oqcha). Nusellus yoki yadro urug‘kurtakning rivojlanishida eng avval paydo bo‘lib, uning markazida joylashgan ko‘p hujayrali qism. Nusellus – morfologik tuzilishga ko‘ra megasporangiya hisoblanib, uning ichida murtak halta vujudga keladi.
8.Chang donachasining tuzilishi va rivojlanishi (mikrosporagenez).
1.Chang donasi haqida tushuncha.
2.Mikrosporagenez haqida.
Gulning muhim ya’zolari changchilar va urug‘chilardir. Guldagi changchilar soni o‘simlik turlariga qarab bittadan bir necha o‘ntagacha bo‘lishi mumkin. Masalan, tol gulida 2 ta, gulasapsarda 3 ta, dukkakdoshlarda 10 ta, ra’noguldoshlarda va gulxayridoshlarda ko‘p sonda bo‘ladi. Changchilar ipining uzunligi bilan ham farq qilishi mumkin. Karamdoshlarda 2 ta qisqa va 4 ta uzun changchilar bo‘ladi.Changchilar gulda erkin yoki o‘zaro ko‘shilib, hatto boylamlar ham hosil qiladi. Ularda chang iplarining asoslari yoki changdonlari bilan qo‘shilib ketishi mumkin. Changchining asosiy vazifasi mikrosporalar va chang donachalari hosil qilib, keyinchalik erkak gametofitni shakllantirishdir. U odatda chang ipi va changdondan iborat bo‘ladi. Changdon odatda 2 bo‘lakdan iborat bo‘lib, bir – biri bilan o‘tkazuvchi boylamlarning bog‘lovchisi yordamida birikadi. Har bir bo‘lak o‘z navbatida to‘siq bilan ajralgan 2 ta chang uyasidan, ya’ni mikrosporangiyalardan iborat.