Nazariy mexanika

Teorema. Berilgan kuchni o‘z ta 'sir chiz.ig7 bo‘ylab bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga miqdori va yo'nalishi o ‘zgartirilmay ko‘chirilsa, lining jismga ta ’siri o ‘zgarmaydi.

4. Parallelogramm aksiomasi Jismning biror nuqtasiga qo'yilgan turli yo'nalishdagi ikki kuchning teng ta’sir etuvchisi mazkur kuch- larga qurilgan paralellogramm dioganaliga miqdor jihatidan teng bo'lib, shu dioganal bo'ylab yo'naladi (4-rasm): R - + F₂ ■

Berilgan f] va F₂ kuchlarga qurilgan parallelogramm kuch pa- rallelogrammi deb, kuchlarni bu usulda qo'shish esa parallelogramm usuli deb ataladi. Bunda shuni eslatib cktish lozimki, ikkita va /\ kuchni qo'shishda parallelogrammning hammasini qurish shart emas, uni quyidagi tartibda qurish mumkin:

1. 
   kuch miqdori uchun masshtab tanlanadi;
   
2. 
   F_{ kuch oxirida tanlab olingan masshtabga muvofiq F-, ni o'ziga parallel qilib qo‘yamiz (4, 5-rasmlarga q.);
   
3. 
   /j kuch boshi A bilan F₂ kuch oxiri D ni tutashtiruvchi vek- tor bu kuchlarning teng ta’sir etuvchisini ifodalaydi (5-rasm).
   

F^ va F₂ kuchlarga qurilgan uchburchak kuch uchburchagi, kuchlarni bunday usulda qo'shish esa uchburchak usuli deyiladi.

Teng ta’sir etuvchi kuchning miqdori va yo'nalishi geometriya yoki trigonometriya formulalaridan foydalanib aniqlanadi.

Teng ta’sir etuvchi kuchning modulini AABD dan kosinuslar teo- remasiga asosan aniqlaymiz:

R = ^Ff + F; -2F_xF₂ cos(ji - a)

yoki

R = sjFy + F₂ + 2/J F₂ cosa .

a=0° bo'lganda

R