N. B. Dilmurodov

Siydik pufagi
– 
vesica urinaria
noksimon shaklga ega bo‘lib, to‘lgan 
holatda u taxminan musht ulchamida bo‘ladi. U tos bo‘shlig‘ida qov suyagining 
ustida, siydik-jinsiy burma ostida (erkak hayvonlarda) yoki bachadon va qin ostida 
(urg‘ochi hayvonlarda) joylashadi.
Siydik pufagida siqilgan tanasi – 
corpus vesicae,
orqa tomonga yo‘nalgan 
bo‘yinchasi – 
cervix (collum) vesicae,
va yumaloq, qorin bo‘shlig‘iga qaragan tepa 
qismi 
– vertex vesicae
farqlanadi. Siydik pufagining devori shilliq, muskul va 
zardob pardalardan tashkil topgan. 
Siydik pufagining shilliq pardasi birmuncha qalin, o‘tuvchi epiteliy bilan 
qoplangan; bo‘shagan pufakda u ko‘pgina burmalarga yig‘ilgan bo‘ladi. Siydik 
pufagining devoriga o‘ng va chap siydik yo‘llarining oxirgi uchi o‘tadigan bo‘yin 
qismi yon tomonining yuqorisida siydik yo‘llarining teshigiga boruvchi kichik 
valikchalar – 
collumnae uretericae
ko‘rinib turadi. Siydik yo‘li teshigi – 
ostium 
(orificium) ureteris
dan siydik pufagining bo‘yniga pufak uchburchagi 
– trigonum 
vesicae
bilan chegaralanuvchi juft kichik siydik yo‘li burmasi – 
plicae uretericae
boradi.
Muskul pardasini uch qavat: tashqi bo‘ylama – 
stratum longitudinale 
externum,
o‘rta halqasimon – 
stratum circulare
va ichki bo‘ylama – 
stratum 
longitudinale internum 
silliq muskul qavatlari hosil qiladi. Pufak bo‘ynida muskul 
tutamlari pufak sfinkteri – 
sphincter vesicae
ni shakllantiradi.

---

Zardob parda siydik pufagining old tepasi va tanasini qoplaydi. Pufak 
tanasining ventral yuzasi tomonidan u o‘rta pufak-kindik burmasi – 
plica 
vesicoumbilicalis media
ko‘rinishida qov suyagiga, undan esa oldinga kindikka 
tomon yo‘naladi. Bundan tashqari, u pufak tanasining yon yuzasidan tosning yon 
devorigacha boruvchi ikkita yon pufak-kindik burmasi – 
plica vesicoumbilicalis 
lateralis 
ni hosil qiladi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari.
Otda – siydik pufagi to‘lig‘icha 
tos bo‘shlig‘ida qov suyagining ustida joylashadi; zardob pardasi siydik pufagining 
unchalik katta bo‘lmagan qismini qoplaydi; paylari yaxshi taraqqiy etgan. 
Cho‘chqada – siydik yo‘li burmasi siydik pufagida ikkita; pufak uchburchagi 
uzunasiga cho‘zilgan; siydik pufagi tosdan qov sohasiga birmuncha chiqqan; o‘rta 
va yon paylari yaxshi ko‘ringan. 
Itda – siydik pufagi devori qalin, qov sohasiga ko‘proq chiqqan, barcha 
qismi zardob parda bilan qoplangan; paylari yaxshi rivojlangan.