N. B. Dilmurodov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

KIRISH 
 
Oliy ta’limning Davlat ta’lim standartiga muvofiq ushbu o‘quv qo‘llanma 
440000 - Veterinariya ta’lim sohasida o‘qitiladigan “Hayvonlar anatomiyasi” 
fanining tarixi va rivojlanish tendensiyasi, istiqboli, hayvon organizmini organlar 
tizimi, har bir tizimlardagi organlarni anatomik tuzilishi, turli hayvonlar 
organlarining tuzilishidagi qiyosiy anatomiyasini, hayvon organlarini hayvon zoti, 
turi, yoshi va tashqi muhit ta’sirida o‘zgarishlarni o‘rganishni qamrab olgan. Bu 
fan veterinariya mutaxassislarini shakllantirishda fundamental fan bo‘lib 
hisoblanadi. 
“Hayvonlar anatomiyasi” fanining asosiy vazifasi hayvonlar organizmini 
uning yoshi, zoti, turi va yashash sharoitiga qarab o‘rganishga asoslanadi. Organlar 
tuzilishi organizmning biologik xususiyatiga, organ va tizimlarning o‘zaro 
aloqadorligiga, individual hamda tarixiy taraqqiyot jarayonidagi o‘zgarishlarga 
bog‘liq bo‘lib, murakkab kechadigan jarayonlar mahsulining tub ma’nosini 
hayvonlar anatomiyasi fani ochib beradi. 
Talabalar hayvonlar anatomiyasi fanini o‘rganish jarayonida organlarning 
joylashish joyini (topografiyasi), tananing bo‘linishi, hayvon gavdasini (o‘lik 
hayvonda) kesib o‘rganadi. Ichki organlarning rangi, shakli va joylishishini 
anatomik uslublar yordamida o‘rganishga kirishishar ekanlar, avvalambor, ular 
quyidagi umumbiologik ma’lumotlar bilan tanishadilar: anatomiya fani nima va 
nimalarni o‘rgatadi, veterinariya fanlarini o‘rganishda anatomiyaning mohiyati; 
veterinariya mutaxassislarini tayyorlashda, chorvachilikni rivojlantirishda, inson 
salomatligi va tabiatning ekologik holatini saqlashda hayvonlar anatomiyasini 
o‘rganishning ahamiyati; anatomiya fanining tarixi; organizmning taraqqiyoti va 
tuzilishining biomorfologik qonuniyatlari; organizmni biologik bir butunligi; hayot 
tizimlari mavjudligining asosiy mohiyati; hayvon organizmi taraqqiyoti, tuzilishi 
va funksiyaviy qonuniyatlari, filo-, ontogenez haqida tushuncha va uning 
qonuniyatlari; hayvonlarning individual va turlararo o‘zgaruvchanligiga ta’sir 
qiluvchi omillar (yashash sharoiti, harakati, oziqlanishi va hakozo); biologik 
moslashish va evolyusiyaning asosiy yo‘nalishlari (o‘zgaruvchanlik, genotip, 
fenotip); hayvonlarni xonakilashtirishning, ular zotlarining va yoshining 
organizmni tuzilishiga ko‘rsatadigan ta’siri; organ va tizimlarning taraqqiyoti 
hamda tuzilishida norma, o‘zgarish, ko‘rinish va boshqa fizilogik holatlar haqida 
tushuncha; anatomiyadagi hozirgi zamon ilmiy tadqiqot ishlarining uslublari va 
uning chorvachilikni rivojlantirishdagi ahamiyati; xalqaro anatomik nomenklatura 
(atamalar) kabi tushunchalarni o‘rgatadi. 

---