Mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot

15.4-rasm. Pareto-samarali taqsimoti
Raqobat bozorida ko'plab xaridor va sotuvchilar mavjud. Bu agar 
iste'molchilar almashuv shartlaridan qoniqmasalar, ularga eng yaxshi 

---

342 
narsani taklif qiladigan boshqalarni topishlari mumkin va natijada 
raqobatli muvozanat yuzaga kelishinianglatadi.
Raqobatli muvozanat - bu talablar hajmi har bir bozorda
ne‘matlarni taklifi hajmiga teng bo'lgan narxlar to'plamdiri.
Shunday qilib, iste'molchining raqobatli muvozanati : 
•
befarqlik egri chiziqlari o'zaro bog'lanadi, iste'molchilarning 
befarqlik egri chizig'ining q iyaliklari bir xil, almashtirishning me‘yori 
barcha iste'molchilar uchun tengdir;
•
har bir befarqlik egri chiziqlar narx chizig'iga tegadi, shuning 
uchun har bir iste'molchi uchun MRS ne‘mati ushbu imtiyozlarning 
narx nisbatiga teng:
Umumiy muvozanatlikni tenglamalar tizimi bilan ifodalashga uringan olim — 
bu shveysariyalik iqtisodchi Leon Valrasdir (1834—1910). Ma‘lumki, bozor 
iqgisodiyotida narx bilan ishlab chiqarish hajmi bir-biri bilan o‗zaro bog‗liq. Narx 
ishlab chiqarish hajmini belgilasa, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi ham mahsulot 
narxini belgilaydi. 
Umumiy muvozanatlikning tenglamalar tizimini yozamiz. Faraz qilaylik, 
mamlakat bo‗yicha 100 xil tovarlar ishlabchiq qariladi va xizmatlar ko‗rsatiladi. 
Har bir tovarga bo‗lgan talab funksiyasi quyidagicha berilgan bo‗lsin: 
Q
i
D
 = D
i 
(P
1
, P
2
,...,P
100
,A,M)
(15.1) 
Bu yerda 
i
= 1,2,3,...100; 
Q
i
D
–
 i
- tovar (xizmat) ga bo‗lgan talab miqdori; 
D
i 
(P
1
, P
2
,...,A, M)— talab funksiyasi; 
P
1
, P
2
,...,P
100
— mos ravishda tovarlar narxlari; 
A— real aktivlar;