Mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot

15.3-rasm. Tovarlarni taqsimlash samaradorligi
A nuqtadan boshlanadigan va tovarlarni taqsimlanishini soyali 
qismdan tashqariga yo'naltiradigan qismi, xaridorlardan birining 
ahvolini yomonlashtiradi, shuning uchun bu mumkin bo'lmaydi. A dan 
B ga o'tish samarasiz hisoblanadi, chunki Uj
2
vaUk
2
egri chiziqlar B 
nuqtada kesishadi. Demak, iste'molchilarning MRSko'rsatkichlari teng 
emas va taqsimlash samarasiz . S nuqtada, ikkala iste'molchining MRS 
ko'rsatkichlari bir xil, chunki befarqlik egri chiziqlari o‗zaro 
bog'lanadi. 
MRS 
ning 
mos 
kelishi 
bitta 
iste'molchi 
boshqa 
iste'molchining 
ahvolini 
yomonlashtirmasdan 
yaxshiroq 
bo'lolmasligini anglatadi.
Shunday qilib, C nuqta ne‘matlarni Pareto -samarali ravishda 
taqsimlashga mos keladi.Biroq, C samarali taqsimlashning yagona 
mumkin bo'lgan joyi emas.Bunday nuqtalar grafikaning soyali qismida 

---

341 
joylashgan har qanday j oyda bo'lishi mumkin. Iste'molchilar o'rtasida 
manfaatlarning barcha mumkin bo'lgan samarali taqsimlanishini 
aniqlash uchun, ularning befarqlik egri chiziqlarining o'zaro bog'langan 
nuqtalarini 
aniqlash 
kerak , 
bunda 
bir 
ne‘matni 
boshqasiga 
almashtirishning 
chegaraviy 
normalari 
bir -biriga 
teng 
bo'ladi.13.4rasmda barcha samarali taqsimotlardan o'tadigan egri chiziq 
ko'rsatilgan.Ushbu egrichiziq shartnoma egrichiziqi deyiladi.
Shartnomalar egri chizig'i iste'molchilar o'rtasida o'zaro foydali 
bitimlarni amalga oshirish mumkin bo‘lmagan barcha taqsimotlarni aks 
ettiradi. Bundaytaqsimotlar Pareto -samarali deb nomlanadi.
15.4-rasmda uchta pareto-samarali taqsimot ko'rsatilgan (E, F, G); 
ularning har biri turli xil ne‘matlar to'plamiga ega bo'lishiga qaramay, 
iste'molchilarning biri ikkinchisining ahvolini yomonlashtirmasdan 
o'zlarining ahvollarini yaxshilashga qodir emaslar.Ushbu nuqtalar 
iste'molchilar o'rtasida ne‘matlarni taqsimlashda samarali, ammo ular 
uchun u ekvivalent emas.Shunday qilib, shartnoma chizig'i bo'ylab E 
nuqtadan F nuqtagacha harakatlani b, biz bitta iste'molchining ahvolini 
yaxshilaymiz, 
ammo 
boshqa 
iste'molchining 
ahvolin i 
yomonlashtiramiz.