Microsoft Word hazrati umar ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
146
Навбат Абу Марям деган асирга келди, У "Исломни қабул қиламан" дейиши билан 
мусулмонлар одатдагидек баланд овозда такбир айтаркан, буни кутмаган ота-она ва ака-укалари 
додлаганча унга отилдилар. Ҳар қанча ёлворишмасин, у қарорини ўзгартирмай, Исломда қолди. 
(«
Тарихи Табарий») 
Амр келишув ҳақида Мадинани огоҳ этди. Шу тариқа охирги йилларда унинг тушларига 
ҳам кириб чиқаётган воқелик амалга ошиб, Амр Ислом тарихига "Миср Фотиҳи" сифатида 
кирди. 
* * * 
Бир кун Муқовқисга Рум императори Ҳераклийдан мактуб келди. Император мактубда 
қандай қилиб бор-йўғи ўн икки минг бўлган арабларга бўйин эгганини таъна қилди. У қиролга 
Мисрда юз минг румлик яшаётгани, улар билан бирлашиб мусулмонларнинг адабини бериб 
қўйишини ёки каҳрамонларча ўлишини буюрган эди. 
Муқовқис ўн икки йил бурун келган бир элчини хотирлади. Жуда фойдали гапларни 
гапирган бу инсон (Хотиб ибн Абу Балтаа) бундай деган эди: "Сиз ҳаётни қанчалик севсангиз, 
биз ҳам ўлимни шунчалик севамиз". Ўша пайтлари фақатгина бир шаҳардан иборат бўлган 
Ислом давлати, бугун бутун Арабистонни эгаллаб, Эрон ва Византиядек давлатлар 
қўшинларини курагини ерга теккизган эди. Булар ҳаёл эмасди. 
Қирол Румдан келган хат ҳақида Амрга хабар берди. Бу билан у ўзи чеккага чиқиб, 
мусулмонлар билан румликларни юзма-юз қолдирмоқчи эди. 
Амр Муқовқисдан олган маълумотларни таҳлил қилаётган бир пайтда, қирол Мисрдаги Рум 
қўмондонлари билан учрашиб, келишувни бузолмаслигини, истасалар мусулмонлар билан 
ўзлари учрашишлари мумкинлигини айтди. Майдондан чиққан Муқовқис натижани кута 
бошлади. 
* * * 
Шомдаги жангларда мағлубият аламини тотиб кўрган ва умидини узган Ҳераклий Мисрни 
ҳам бой беришни истамасди. Румнинг икки ўқ илдизидек бўлган бу серунум ернинг бири 
қўлдан кетди, энди бошқасидан ҳам айрилиш мумкин эмасди. У ҳозирлик кўришни, Мисрга 
юришни буюрди. Қўшин йиғилар экан, Ҳераклий тўсатдан касаликка чалинди. Бу касаллик уни 
кўп қийнамади. Чунки уни ўлим кугиб турарди. У афсус-надоматлар билан жон берди. Унинг бу 
надомати шунча ерни бой берганиданми? Ёхуд абадий саодатга эришишга бир қадам қолганда 
шаҳодат келтириш ўрнига абадий бахтсизликни танлаганиданми? У охиратини барбод қилгани 
аниқ эди. 
Имон келтирганда энг камида у дунёда соҳиби салтанат бўларди. Лекин у бундай 
имкониятни салтанат ва бойликка бўлган ҳирси туфайли қўлдан чиқарди. 
Ҳераклийнинг ўлими туфайли Миср сафари ҳам ниҳоясига етди. Энди Амр Мисрда сон-
саноқсиз румликлар билан юзма-юз қолганди. 
Мисрдаги румликлар йиғила бошлади. Фустат билан Искандария орасида бўлиб ўтган 
шиддатли тўқнашувлар Амр ибн Оснинг тадбиркорлиги туфайли мусулмонларнинг мутлоқ 
ғалабаси билан якунланди. Давомли равишда ортга чекинган румликлар ниҳоят Искандарияга 
яшириндилар. Шаҳар уч ой қамал қилинди. Лекин барибир таслим бўлди. Шу тариқа бутун 
бошли Миср тамоман мусулмонлар қўл остига ўтди. 
Кейин Нуба шаҳрига юриш қилинди. Қалъа туйнукларига жойлашиб олган мерганларнинг 
ўқлари туфайли Ислом қўшини бир оз ортга чекинди. Ўша ўқларнинг баъзилари аскарларнинг 
кўзига тегиб, оқиб тушди. Шу сабаб Нубадаги мерганларга кўз нишондорлари маъносидаги 

---

Ҳазрати Умар ибн Хаттоб (р.а.). Аҳмад Лутфий Қозончи