Mavzu: zahiriddin muhammad boburning hayoti va adabiy merosi

Lek ichibon rohi muhabbat mudom, Chehralari bor edi gulgun davom.
Nishotiy tasviricha, Fuod koʻp bilimlardan xabardor boʻlgan va ayni zamonda Husnni zoʻr otash bilan sevgan, ishq yoʻlidagi niyatlaridan sira qaytmagan oshiq yigitdir. Ammo u ayrim kamchiliklardan ham xoli emas. Chunonchi, koʻp ichib, mast boʻlganligi natijasida Foruqaning qoʻliga tushib, jafo chekadi:
Vahki na xush dedi oʻshul muhtaram, Mast parishon esa koʻrgay sitam.
Fuodning boshiga tushgan tashvishlar uning aqlu farosat va sergaklik bilan harakat qilmay, it bilan ohuni, zogʻ bilan bulbulni farq qilolmay qolishining natijasi edi. Nishotiy Fuoddagi bu nuqsonlarni umumlashtirib, unga ham, «javhari idrok»ka befarq qarovchilarga ham tanbeh beradi:
Kimda kim ygʻq javhari idrok — aql, Koʻngli emas oinai poki ilm...
It bila ohu boʻlibon hamnafas, Zogʻ ila bulbulgʻa bir gʻldi qafas.
Nishotiy oʻz qahramonlaridagi bu kamchiliklarni tanqid qilish bilan birga, unga yordam qoʻlini choʻzgan Husnga tahsin oʻqiydi va uning gʻalabasidan xursand boʻlgani holda oʻz zamonida ana shunday mehr-muhabbat, or-nomus yoʻqligidan shikoyat qilib, oʻz ahvoliga achinadi:
Ohki man xastaga yoʻq yoru or, Vah na dedim bal mango qayda diyor?!
Oʻlsam agar soʻrgʻali yoʻqdir kishim, Vah na ajab yoqsa koʻki nolishim...
Nazar obrazi. «Husnu Dil» dostonidagi obrazlar orasida Nazar obrazi oʻzining ma’naviy boyligi, gʻayrati, shijoati, harakatchanligi va tadbirkorligi bilan diqqatga sazovordir. Aslida «Shahri Badaxshon»lik boʻlgan Nazar xalqdan chiqqan (ota-bobolari qorovul, qarol boʻlib oʻtgan) va «purhunar» kishi boʻlib, shahzoda Fuodning xizmatkori edi. Nazar Fuodning ahvolini bilgach, har qanday xavf-xatarga qaramay, «Chashmai hayvon kanoridagi jonon»dan (Husndan) xabar olishga joʻnaydiki, bu uning jasurligidan va insonga boʻlgan gʻamxoʻrligidan dalolat beradi. Dostonda tasvirlanishicha, u dengizlardan jasur «malloh» (matros) sifatida suzib oʻtadi, dahshatli dashtu sahrolarda botir sayyoh sifatida kezib yuradi. Nazar shoh Foxirning ham, shayx Zarqning ham yolgʻon gaplariga ishonmaydi, ularning soʻziga kirib oʻz oldiga qoʻygan maqsadidan qaytmaydi. U shayxning bemaza va «sidqu safo»dan mahrum soʻzlaridan hamda boshdan oyoq bemani va tartibsiz va’zxonligidan uning ma’naviy qashshoqligini bilib oladi. Nazar shayxni nazar-pisand qilmaydi va aqlu farosati bilan uni mulzam qilib tashlaydi. Bu epizoddagi shayx misolida mutaassib ruhoniylarning riyokorligi, Nazar timsolida haqiqat axtaruvchi oddiy kishilarning halolligi, pokligi namoyon boʻladi. «Daryoi hayrat» epizodida esa Nazarning pahlavonligi gavdalanadi. Shoirning tasviricha,. Nazarning pahlavonligi turli bilim va hunarlarni egallashida ham zohir boʻladi. Nazar obrazidagi bunday ma’naviy fazilatlar «Shahri Habib» epizodida uning shoh Qomat bilan uchrashuvida alohida namoyish ettirilgan. Shoh Qomat Nazarning sadoqati va bahodirligiga qoyil qoladi. Nazar Vahmi balo va Murshidi ilhon shayx kasofati bilan zindonga solinganida ham umidsizlanmaydi. U zindondan qutulish yoʻllarini izlar ekan, faqat oʻzinigina emas, balky Xayol, Gʻamza kabi doʻstlarini ham qutqarishni koʻzlab harakat qiladi. Xullas, Nazar oʻz orzulari bilan yashovchi, kelajakka umid koʻzi bilan qarovchi ijobiy obraz bgʻlib, koʻp jihatlardan «Farhod va Shirin»dagi Shopurga, «Alpomish»dagi Qorajonga oʻxshab ketadi. U oʻzining harakatchanligi, kurashchanligi bilan Fuoddan ancha ustundir.