Kristoffel simvollarini hisoblash
Quyida Kristoffel simvollarini hisoblash masalasi bilan shug’ullanamiz. Oldindan aytish kerakki, simvollar har qanday tenzorning komponentalari bo’la olmaydilar. Ma’lumki, Evklid fazosida bazis vektorlari kabi aniqlangan edi, bundan
. (3)
Agar (8*) ifodani hisobga olsak, (3) ni quyidagi ko’rinishda yozish mumkin:
Bu tenglik Kristoffel simvollarining pastki indekslar bo’yicha simmetrikligini, ya’ni ekanligini ko’rsatadi. Kristoffel simvollarini fundamental metrik tenzor komponentalari orqali ifodalash mumkin. Buning uchun quyidagi munosabatlar qaraladi:
bu tengliklarni
ko’rinishda yozish mumkin. Endi bu ifodalarni hadma-had qo’shib, Kristoffel simvollarining pastki indekslar bo’yicha simmetrikligini hisobga olsak,
(4)
ifodaga ega bo’lamiz va (3) tenglikdan foydalanib, qavslar ichidagi ifodani quyidagicha o’zgartiramiz:
.
Bu tengliklarni hisobga olgan holda (4) ning ikkala tomonini ga ko’paytirsak,
ifodaga ega bo’lamiz, bu yerdan izlanayotgan quyidagi munosabat kelib chiqadi:
(5)
Qyuidagi koordinatalar sistemasini almashtirganda Kristoffel simvollarini almashtirish formulasini isbotsiz keltiramiz:
bu yerda koordinatalar sistemasidagi lar esa i koordinatalar sistemasidagi Kristoffel simvollaridir.
Do'stlaringiz bilan baham: |