Матяқубов халил ҳайитбаевич ўзбек давлатчилигининг илк босқичларида қадимги хоразм

Диссертациянинг илмий-тадқиқот ишлари режалари билан боғлиқлиги. Диссертация иши Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети илмий-тадқиқот ишлари режасидан ўрин олган.
Тадқиқотнинг мақсад ва вазифалари. Қадимги Хоразмда давлатчилик ва шаҳарсозликнинг шаклланиши ҳамда тараққий этишининг асосий омилларини аниқлаш, давлатчиликнинг ривожланиш хусусиятлари ва анъаналарини чуқур ўрганиш, қадимги Хоразмда архаик ва антик даврларда рўй берган тарихий жараёнларни таҳлил этиш ва хулосалар чиқариш, Хоразм ва Ўрта Осиёнинг бошқа тарихий вилоятларидаги давлатчилик жараёнларини қиёслаш тадқиқотдан кўзланган асосий мақсад ҳисобланади. Ушбу мақсадни амалга ошириш учун қуйидаги вазифалар белгилаб олинди:

• 
  Амударё қуйи ҳавзаларида антропоген ландшафтининг таркиб топиши бўйича бугунга қадар амалга оширилган археологик ва геоморфологик тадқиқотлар натижаларидан келиб чиқиб, минтақа табиий-географик шароитларини таҳлил қилиш;
  
• 
  қадимги ёзма манбалар ва археологик материаллар асосида Хоразм воҳасида суғорма деҳқончилик асосида шаклланган илк шаҳарсозлик маданиятининг тарихий илдизларини, ижтимоий-иқтисодий омилларини очиб бериш;
  
• 
  тизимлаштирилган илмий маълумотлар асосида қадимги давлатчилик хусусиятлари ва анъаналарини ўрганиш, уни тарихий нуқтаи назардан талқин этиш;
  
• 
  Хоразм воҳасида ўзбек диёрининг бошқа минтақалари каби давлатчиликнинг асоси шаҳар-давлат, кичик воҳа давлат ва мустақил йирик минтақа давлат даражаси сари ривожланиш механизмини очиш;
  
• 
  архаик ва антик даврда Хоразм воҳасида юз берган ижтимоий, иқтисодий, сиёсий ва этномаданий жараёнларни таҳлил қилиш, Хоразм этнотопонимининг қуйи Амударё ҳавзасида пайдо бўлиши ва унинг даврий санасига аниқлик киритиш;
  
• 
  қадимги Хоразмда ерга хусусий мулк эгалигининг таркиб топиш механизмини очиш;
  
• 
  қадимги Хоразм халқининг диний-маънавий олами асосларини ўрганиш ва зардуштийлик динининг давлат дини даражасига кўтарилганлигини илмий асослаш;
  
• 
  ўзбек давлатчилигининг ажралмас қисми бўлган Хоразм давлатчилиги тараққиётида қўшни тарихий ҳудудларнинг таъсири, давлатлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар ва узвий алоқадорликни тадқиқ этиш.