Matematika oqíTÍw metodikasí

II. Kórgizbeli metodlar. 
Oqıtıwdıń kórgizbeli metodları – 
oqıwshılarǵa baqlawlar tiykarında bilimler alıw imkanın beredi. 
Baqlaw sezip oylawdıń aktiv forması bolıp esaplanadı, bunnan 
oqıtıwda, ásirese, baslawısh klaslarda keń paydalanıladı. Átirap – 
barlıqtaǵı predmet hám hádiyseler hám olardıń hár-qıylı modelleri 
(hár qıylı tiptegi kórgizbe-qollanbalar) baqlaw obyektleri esaplanadı. 
Oqıtıwdıń kórgizbeli metodların oqıtıwdıń awızeki metodlarınan 
ajıratıp qoyıp bolmaydı. Kórgizbeli-qollanbalardı kórsetiw barlıq 
waqıtta oqıtıwshınıń hám oqıwshılardıń túsindiriwi menen birgelikte 
alıp barıladı. Oqıtıwshınıń sózi mene kórgizbeli qurallardan 
birgelikte paydalanıwdıń 4 tiykarǵı forması anıqlanǵan: 
1) Oqıtıwshı sózler járdeminde oqıwshılardıń baqlawların 
basqaradı; 
2) Awızeki túsindiriwler obyekttiń tuwrıdan-tuwrı kórinbeytuǵın 
tárepleri haqqında maǵlıwmatlar beredi; 
3) Kórgizbeli-qollanbalar oqıtıwshınıń awızeki túsindiriwin 
tastıyıqlawshı yamasa konkretlestiriwshi illyustraсiya bolıp xızmet 
qıladı; 
4) Oqıtıwshı oqıwshılar baqlawların ulıwmalastıradı hám 
ulıwma juwmaq shıǵaradı. 
III. Ámeliy metodlar.
Uqıplılıq hám kónlikpelerdi qáliplestiriw 
hám quramalastırıw proсesi menen baylanıslı bolǵan metodlar 
oqıtıwdıń ámeliy metodları esaplanadı. Tiykarınan, bunday oqıtıw 
54

---

metodlarınıń qatarına jazba hám awızeki shınıǵıwlar, ámeliy hám 
laboratoriya jumısları, ózbetinshe jumıslardıń bazı túrleri kiredi. 
Shınıǵıwlar tiykarınan bekkemlew hám bilimlerdi engiziw, uqıplılıq 
hám kónlikpelerdi qáliplestiriw metodı sıpatında qollanıladı. 
«Shınıǵıw» dep bir ámeldi, sol ámeldi ózlestiriw yamasa 
bekkemlew maqsetinde rejeli túrde shólkemlestirilgen tákirarlap 
orınlawǵa aytıladı. Shınıǵıwlar tayarlaw, shınıǵıw isletiw hám 
dóretiwshilik shınıǵıwlarǵa úlken dıqqat awdarıladı. Dóretiwshilik 
xarakterdegi shınıǵıwlar máselen, másele hám mısallardı túrli usıllar 
menen sheshiw, ańlatpa boyınsha másele dúziw, qısqa jazıw, 
sxemaǵa qarap másele dúziw, mashqalalı xarakterdegi máselelerdi 
sheshiw shınıǵıwları hám basqa shınıǵıwlar kiredi.