Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasi

Sinaluvchi ha­rakatlari	Ko‘rsatilgan yordam turi
Topshiriqni baja­rish vaqti

Bu metodika juda sodda bo‘lib 3 yoshdan katta bolalar­ni tekshirishda foydalanish mumkin. Bolalar figuralarni o‘yin deb qabul qilib, bu topshiriqlarni qiziqib o‘ynaydilar.


416


Koss kubiklari


Bu metodika 1923-yilda S.S. Koss tomonidan taklif etilgan bo‘lib fazoda ish tutish, diqqat, ziyraklik, qurish-yasash xu­susiyatlarini o‘rganishga mo‘ljallangan. Bu metodika D. Veks- lerning (1939—1955) metodikasiga aqlni tekshirish subtesti sifatida kiritilgan.

Odatda bu metodni kattalarni tekshirishda qo‘llashadi, le- kin bunday topshiriqlarni bolalar ham qiziqib o‘ynaydilar. Bolalar berilgan namunaga ko‘ra kubiklardan shakllar yasash- lari kerak. Tajriba o‘tkazish uchun bir xil bo‘yalgan plastmassa yoki yog‘och kubiklar kerak bo‘ladi. Kubiklarning kattaligi 3x3 sm, shakli va rangi har xil shakllar chizilgan 10 ta rasm zarur.

Sinaluvchi uchun ko‘rsatma: «Shunday shaklni to‘rtta kubik- dan yasab ko‘r». Rasmning birinchi namunasi ko‘rsatiladi va sinaluvchi taklif etilgan shakllarni kubiklardan yasay boshlaydi.

Kubiklarni rasmning ustiga qo‘yib topshiriqni bajarish man etiladi. Vaqt hisobga olinadi. Topshiriqni bajarishning aniq- ligiga va bajarilish vaqtiga bog‘liq ravishda miqdoriy baho qo‘yiladi. Bog‘cha yoshidagi va boshlang‘ich sinfdagi bolalar topshiriqni bajarishganda ozroq yordam berish lozim.

Agar bola qiynalsa, 1—2 shaklni yasab ko‘rsatish mumkin. Bunda eksperimentator faqatgina yasab ko‘rsatmasdan, qurish prinsipini ham tushuntiradi. Shaklni yasab bo‘lgach eksperi- mentator kubiklarni buzib tashlaydi va sinaluvchiga musta- qil kubiklarni yasashini aytadi. Tadqiqot qarorida ko‘rsatilgan yordam va bajarilgan vaqti yozib qo‘yiladi.

Link kubi

Bu metodika diqqat barqarorligini, ziyrakligini, hissiy reak- siyani aniqlashga imkon beradi. Tajriba o‘tkazish uchun 3x3 sm kattalikda bir xil 27 ta kichik kubchalar kerak. Kichik kubcha- larning tomonlari 3 xil (qizil, yashil, sariq) ranglarga bo‘yalgan bo‘ladi, ulardan tashqi tomonidan bir xil rangdagi katta kubik yasash mumkin bo‘lsin.