Махматқулов турдимурод ёғоч конструкциялари

4.6-расм. Фанера қопламали ёпма.

4.7-расм. Фанера қопламали ёпмаларнинг кўндаланг кесими.
Бу турдаги ёпмалар ҳам биринчи ва иккинчи гуруҳ чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисобланади. Ёпмаларнинг ҳисоби худди шарнир таянчли бир равоқли тўсиндек амалга оширилади.
Текис тақсимланган юкнинг миқдори ёпманинг хусусий оғирлиги ва қор юкидан иборат бўлиб, ёпманинг бутун эни бўйлаб тақсимланган бўлади. q = g_ўз.оғ. + s_{қор ,} q = (g + s)bcos. (4.11)
Ёпмаларни ҳисоблашда фанера ва ёғоч материаллардан тайёрланган қовурғаларнингмустаҳкамлик кўрсаткичларини эътиборга олиш лозим. Ёпмаларда икки хил материал ишлатилганлиги сабабли фанеранинг геометриккўрсаткичлари ёғочга ёки ёғочники фанерага келтирилади.
Келтириш қуйидаги формулалар орқали амалга оширилади: J_кел.ф. = J_ф + J_ёE_ё/E_ф; J_кел.ё. = J_ё + J_фE_ф/E_ё; (4.12) бу ерда: J_ф ва J_ё – фанера ва ёғочнинг инерция моментлари.
Материалларнинг эластиклик модуллари эса қуйидаги қийматларга эга: E_ё= 10000 МПа; E_ф = 9000 МПа.
Ёпмаларнинг умумий баландлиги равоқ оралиғининг 1/300 нисбатига
тенг қилиб танланади. h = (1/300) l ёки h= l / 300.
Ёпма қопламаларининг талаб қилинадиган қалинлиги қуйидаги формуладан аниқланади.
_т.қ. = М / (0,6bhR_ф.с). (4.13)
бу ерда: b– қопламанинг ёки плитанинг эни; h– ёпманинг баландлиги;
R_ф.с– фанеранинг сиқилишдаги ҳисобий қаршилиги.
Ёпманинг устки сиқилувчи ва пастки чўзилувчи қопламаларнинг мустаҳкамлиги қуйидаги формуладан аниқланади:
_ф =M/_фW_кел R_{ф с}. (4.14)
бу ерда: М – ҳисобий эгувчи момент;
W_кел– кесим юзасининг келтирилган қаршилик моменти;
R_{ф с}= 1,4 кН / см²–фанеранинг сиқилишдаги ҳисобий қаршилиги;
_ф–фанеранинг турғунлигини эътиборга олувчи коэффициент бўлиб, қовурғалар орасидаги масофани (а), қоплама қалинлигининг ( _ф) нисбатига боғлиқ бўлиб, а/ _ф=39,5 50 шартга асосан, қуйидаги формулалардан аниқланади:

• 
  агар а /> 50бўлса= 1250 /( а / )² .
  
• 
  агар а/< 50бўлса= 1 – (а/)²/5000.
  

 =M/m_фW_кел R_{ф ч}.(4.15) бу ерда: R_фч– фанеранинг чўзилишдаги ҳисобий қаршилиги; m_ф– фанеранинг кесим юзасини кучсизланишини эътиборга олувчи
коэффициент бўлиб, қиймати 0,8 га тенг.
Елимланган чоклар уринма кучланишга текширилади
= Q ·Sкел / Jкел.·bҳис Rф.ёр. (4.16)
бу ерда: R_ф.ёр – фанеранинг ёрилишдаги ҳисобий қаршилиги, R_ф.ёр = 0,8 МПа.
Ёпманинг эгилувчанлиги қуйидаги формуладан аниқланади.
ƒ/l =5q^{н 3}/384J_кел E_ф [ƒ/l ] /γ_n] (4.17)
бу ерда: [f/l] нисбат нормага асосан, 1/250 дан катта бўлмаслиги керак.