М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

v = — D 
Л.,
(7.34)
Y arim qattiq loylar uchun esa Bingam - 
Shvedov ifodasi q o 'l keladi:
v = * l
D 
К
tezligi;
(7.35)
Y uqoridagi ifodalarda: v - siljish
7 .1 2-rasm .D av o m iy siljish te zlig in i 
u rinm a z o ’riqish bilan b o g ’ liq lig ini 
ifod alov ch i chizm a
A t
=
r - r ljm urinm a zo 'riqishning jid d iy qism i;
Л, -yopishqoqlik koeffitsiyenti;
D -
grunt qalinligi;
G runtning yopishqoqlik koeffitsiyenti tajribada aniqlanadi. K o 'p lab o ’tkazilgan 
tajribalari natijasi Л у m iqdom ing vaqt b o 'y ic h a o 'zg arish in i quyidagicha aks 
ettirishga im kon bergan:
Ay(t
) = Ay(0) - [(A,(0) - Av(/,))e *'], 
(7.36)
bunda Лу{0),Лу1ь) - yopishqoqlik koeffitsiyentining boshlang'ich va oxirgi qiymatlari;
113

---

(7 .3 7 )
к - gruntning xossalarini ifodalovchi ko'rsatkich, quyidagicha hisoblanadi:
к
= — In Я>(0) 
A>(t)
M<)
Y opishqoqlik 
koeffitsiyentlari 
Л(*)Д>-(о) 
tajribaxonalarda 
siljishni 
tadqiqotlashga oid asboblar yordam ida bajariladi.
G runtlam ing reologik holatini belgilovchi yopishqoqlik xususiyati va uning 
vaqt b o ’yicha o ’zgarishini tajribalar asosida o ’rganish natijasida ushbu darslikning 
m uallifi rahbarligida S. M .N orboyev tom onidan inshoot zam ining davom iy 
c h o ’kishini aniqlash usuli ishlab chiqildi. M azkur usulni b a ’zi poydevorlar uchun 
tadbiqi quyidagichadir.
a) tasm asim on poydevorlar uchun:
5 , = 
PlB
v(°)
- l n ^
■ k
(0) ~
(°)
b) kvadrat o ’lcham li poydevorlar uchun: