M ashina va mexanizmlarning tuzilish asoslari. Kinematik juftlar va kinematik zanjirlar nazariyasi. Mexanizmlarni erkinlik darajasi

M ashina va mexanizmlarning tuzilish asoslari. Kinematik juftlar va kinematik zanjirlar nazariyasi. Mexanizmlarni erkinlik darajasi

2-Ma’ruza. MASHINA VA MEXANIZMLARNING TUZILISH ASOSLARI. KINEMATIK JUFTLAR VA KINEMATIK ZANJIRLAR NAZARIYASI. MEXANIZMLARNI ERKINLIK DARAJASI


2.1. Asosiy tushunchalar. Bo`g’in, kinematik juft, kinematik zanjir tushunchalari. Harakatlanuvchanlik va bog’lanishlar.
2.2. Kinematik juftlar va kinematik zanjirlar klassifikatsiyasi.
2.3. Kinematik zanjirlarning erkinlik darajasi.
2.4. Mexanizmlardagi ortiqcha bog’lanish va uni aniqlash.
Vizual materiallar:


1 – savol: Bo`g’in, kinematik juft, kinematik zanjir tushunchalari. Harakatlanuvchanlik va bog’lanishlar.
0-tayanch, 1-krivoship, 2-shatun, 3-koromislo
To`rt sharnirli mexanizm



Kinematik zanjirlar klassifikatsiyasi



Tekis kinematik zanjirlar.


Fazoviy kinematik zanjirlar.


V enna diagrammasi

R

1. Erкinliк darajasi

Chebishev formulasi orқali
2. Quyi кinematiк juftlar
3. Etaкlovchi bo’g’inning
haraкat qonuni
4. Etaкlovchi zvenoning
aylanishlar soni
ichagli-sterjenli mexanizm
1. Mexanizmlarning
tuzilishi, ishlash printsipi,
vazifasi va ishlatilish sohasi.
2.Mexanizmlarni loyihalash
usullari.
3. Mexanizmlarning afzallik-
lar va kamchiliklari.
4. Mexanizm bo`g’inlariga ta`sir
etuvchi kuchlar


Somov-Malishevning fazoviy kinematik zanjirlar uchun tuzilish formulasi
Fazoda n ta bo`g’in erkinlik darajasi 6 n ga teng. Bo’g’inarni bir biri bilan turli sinifdagi kinematik juftlar vositvsida bog’lash natijasida xar bir Bo’g’inning erkinlik darajasi kinematik juft sinfiga qarab kamayadi.
Bo’g’inlarni kinematik juftlar bilan bog’lash orqali xosil bo’lgan zanjirning erkinlik darajasi quyidagicha aniqlanadi.
W=6n-5P<sub>V</sub>-4P<sub>IV</sub>-3P<sub>III</sub>-2P<sub>II</sub>-P<sub>I</sub>+q (2.1)
Bu erda n-harakatlanuvchi bo`g’inlar soni;
n chi sinfli kinematik juftlar soni;
q— kinematik zanjirdagi ortiqcha bog’lanishlar soni;