’limotlar Xalq o g‘zaki ijodidagi iqtisodiy qarashlar

 
2.Xalq o
g‘zaki ijodidagi iqtisodiy qarashlar 
O
’zbek xalqi iqtisodiy taffakkurining rivojlanishida muhim manbalardan biri - xalq 
o
g‘zaki ijodi namunalari hisoblanadi. Bu namunalar jumlasiga dostonlar, xalq maqollari va 
q
o‘shiqlar kiradi. Tarixiy merosimizning noyob yodgorliklaridan biri 
Alpomish
dostonidir. Bu 
doston shakllanganiga ming yildan ortiqroq b
o‘lgan. Asarning badiiy ahamiyatidan tashqari 
iqtisodiy qarashlar ham muhim 
o‘rin tutadi.
ALPOMISh
dostonidagi iqtisodiy munosabatlar tarkibini quyidagicha guruhlash mumkin: 
1. Islom ta
’limoti asosidagi iqtisodiy munosabatlar
. Bu munosabatlarni negizini zakot 
va juzya t
o‘lovlari bilan bog‘liq masalalar tashkil etadi. Ya’ni, Qo‘ng‘irot elida xukmronlik 
qilgan Alpomishning otasi Boyb
o‘ri bilan uning akasi Boysaribiyning zakot to‘lovi bo‘yicha 
nizolardir.
2. Mehnat taqsimotining rivojlanganlik darajasi
. Dostondan k
o‘rinadiki o‘sha davrga 

---

kelib chorvachilik tarmo
g‘i Qo‘ng‘irot elining ixtisoslashuvining ko‘rsatkichidir.
3. Tovar-pul va moliya tizimi munosabatlari
. Dostonda keltirilishicha Q
o‘ng‘irotliliklarning 
tovar-pul munosabatlarida natura t
o‘lovlari ustuvorligi namoyon bo‘ladi. Qalmiqlar davlatida 
esa daromad va xarajatlarni tartibga solish 
muxrdor
lavozimi orqali yuritiladi. Muxrdor 
daromad va xarajatlar b
o‘yicha hisob-kitoblar qilishda oqsoqollar tomonidan yig‘ib 
topshiriladigan soliq va yi
g‘imlarga tayanadi.

Bu mamlakatda 500 ta oqsoqollik lavozimi joriy etilgan. Ularning maoshi t
o‘plangan 
soliqlardan bir qismini tashkil etadi.

Sipohiylar uchun esa 500 pul birligi miqdorida maosh tayinlangan.

Muomila uchun ishlatiladigan pul birliklari q
o‘shni mamlakatlardagi zarb qilingan oltin 
va kumushlar ekanligi t
o‘g‘risida ma’lumotlar berilgan.

Soliqlarning manbai bir tomondar yer soli
g‘i bo‘lsa, ikkinchi tomondan esa savdo 
karvonlari va ichki bozordan olinadigan yi
g‘imlar hisoblanadi.