Kvakshalar (Hylidae) oilasiga 580 ga yaqin tur kiradi, qurbaqalarga nisbatan ancha mayda, ko`pincha daraxtda yashaydi. Ular barmoqlari uchlaridagi so`rg’ichlari, ba`zi turlari esa qorin tomonidagi mayda so`rg’ichlari yordamida daraxt tanasida va shoxlari ustida hayot kechiradi. Kvakshalar, asosan Janubiy Amerika, Shimoliy Afrika, Avstraliya, Yevropa, Janubiy-sharqiy va Janubiy G’arbiy Osiyoda keng tarqalgan.
Oddiy kvaksha (Hylo arborea) Ukraina, Qrim va Kavkazda Yaponiya yoki Uzoq sharq kvakshasi (Hyla japonica) Uzoq Sharqda keng bargli o`rmonlar, ba`zan qamishzorlarda yashaydi. Hayotining ko`p qismini daraxtda o`tkazadi, lekin suvga tuxum tashlaydi. Janubiy Amerikada tarqalgan xaltali kvakshalar (Gastrotheca) urug’i turlari erkaklari urug’langan tuxumlarni orqa qismida joylashgan xaltasida olib yuradi. Lichinkalari xalta ichida yoki suvda rivojlanadi. Janubiy Amerikada tarqalgan kvakshalardan filomeduzalar (Phyllomedusa) daraxtlarning naycha shaklida o`ralgan barglariga, tropik turlari esa barg qo`ltig’i, daraxt kovagiga yoki to`nkalar ustida halqob bo`lib qolgan suvlarga tuxum tashlaydi.
5. Diplazioselalar (Diplasiocoela) kenja turkumi o`z ichiga haqiqiy baqalar (Ranidae), torog’izlilar (Brevicipitidae) va polipedidalar (Polypedidae) oilalarini oladi.
Haqiqiy baqalar (Ranidae) oilasiga 550 dan ortiq tur kiradi. Ular Avstraliya va Antarktidadan tashqari barcha qit`alarda uchraydi. Ularning lichinkasi suvda rivojlanadi. Ko`l baqasi (Rana ridibunda) va hovuz baqasi (R.esculenta) tayga mintaqasidan janubroqda joylashgan hududlarda tarqalgan. O`rta Osiyo va Qozog’istonda ko`l baqasi tarqalgan. Bu turlarning hayoti suv havzalari bilan bog’langan. Yevropa va G’arbiy Sibirda tarqalgan o`tloq baqasi (R.temporaria) va Shimoliy yarimsharda keng tarqalgan o`tkir tumshuqli baqa (R.arvalis)ning hayoti suv havzalariga uncha bog’liq emas, ular faqat ko`payish davrida suvga tushadi. Yava uchuvchi baqasi (Rhacophorus reinwardti) daraxtda yashaydi. Oyoq barmoqlari orasidagi parda baqani daraxtdan-daraxtga sakrab o`tishga yordam beradi. Baqaning kattaligi 7 sm ga yaqin bo`lib, u 10-15 m masofaga sakray oladi. Haqiqiy baqalar oilasiga yana eng yirik Afrika baqasi-goliaf (Rana goliaph) ham kiradi. Uning uzunligi 25-32 sm va og’irligi 3-3,5 kg dan ortiq. Baqalarning Afrikada yashaydigan Chiromantis avlodiga mansub turlari daraxt shoxlariga va suv havzasidagi barglarga tuxum qo`yadi. Lichinkalari suvda rivojlanadi.
Amfibiyalarning ko`pchiligi 2-4 yilda jinsiy voyaga yetadi. Ular tabiatda 5-6 yil umr ko`radi. Ayrim turlari 13-15 yilgacha umr ko`rishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |