Laboratoriya jumıs №1

Topıraq mikroflorası. Topıraq tabiiy jag`dayda mikroorganizmler ushın en` tiykarg`ı jasaw ha`m ko`beyiw deregi esaplanadı. Mikroorganizmler topıraqtın` rawajlanıwında ha`m tazalanıwında, sonday -aq, N, C, S, Fe ha`m basqa zatlardın` tabiyatta aylanıp ju`riwinde qatnasadı. Topıraq mikroflorası mug`dar ha`m sıpat ta`repinen ha`r- tu`rli (sporalı ha`m sporasız bakteriyalar, aktinomitsetler, a`piwayılılar, zammarıqlar, ko`k-jasıl suw otları ha`m viruslar). Mikroorganizmler sanı topıraq tu`rine, ondag`ı organik zatlar mug`darına ha`m topıraqtın` ıg`allıg`ına baylanıslı. Ma`selen: qumlı topıraqta ko`birek aerob mikroorganizmler ushıraydı, sebebi bunday topıraqta hawa jaqsı almasadı. Ig`al topıraqta kislorod mug`darı kem, sonın` ushın bunday topıraqta ko`birek anaerob mikroorganizmler boladı.
1 g topıraqta bir neshe milliard mikroorganizmler bolıwı mu`mkin. En` ko`p mikroorganizmler qara topıraqlı ha`m su`rilip, egin egiletug`ın jerler topırag`ında ushıraydı (1 gek da 4,5–5,0 mlrd.), kemirek orman topırag`ı ha`m qumlarda (1 ga da 0,9–1,2 mlrd.) boladı. Bir gektar jerdegi mikroorganizmlerdin` tiri awırlıg`ı 1 tn bolıwı mu`mkin. Topıraqtag`ı mikroorganizmler mug`darı jıldın` mawsimine baylanıslı bolıp, ba`ha`rde olar sanı ko`beyip barıp, jazda en` joqarı da`rejege jetedi. Jazdın` en` ıssı dawirinde biraz kemeyedi, bunın` tiykarg`ı sebebi tik tu`sken quyash nurları bakteriotsid ta`sir ko`rsetedi. Gu`zde mikroorganizmler mug`darı topıraqta ja`ne asıp baradı, qısta bolsa suwıq temperatura esabınan kemeyedi.
Topıraqta mikroorganizmlerdin tarqalıwı ha`r tu`rli bolıp, topıraq ju`zesinde 1–4 sm teren`liktegige qarag`anda kem ushıraydı, sebebi quyashtın` ul`trafiolet nurları olardı o`ltiredi ha`m topıraqtı keptiredi. Mikroorganizmlerdin` en` ko`p mug`darı topıraqtın` 10–40 sm teren`liginde boladı. Topıraqtın` bul qatlamında tiykarınan bioximiyalıq protsessler aktiv bolıp, organik zatlardın` parshalanıwı mikroorganizmlerdin` tirishilik iskerligin basqaradı. Topıraqqa suwdan, hawadan, haywanlardan ha`m o`simliklerdan, sonday -aq, sanaat ka`rxanalarınan shıqqan chiqqadan aqaba suwlardan ko`plep patogen, shartli patogen mikroorganizmler tu`sedi.