L. X. Alimova yosh fiziologiyasi va gigiyena buxoro ‒ 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

Sinfga qo’yiladigan gigienik talablar. O’quvchilar vaqtning ko’p qismini sinfda o’tkazadilar, shuning uchun unga ko’proq, qattiq gigienik talablar qo’yish zarur. Sinf o’lchami ma’lum hajmga ega bo’lishi kerak. Qabul qilingan normaga muvofiq, 40 o’quvchilik sinfning uzunligi 9 metrdan va eni 5,7 metrdan oshmagan holda 50 kv metrdan kam bo’lmasligi kerak. Sinf xonasi to’g’ri burchakli bo’lgani ma’qul. Eshik o’qituvchi stolining qarshisida o’ng yon tomonda bo’lishi kerak.
Sport zalidagi gigienik talablar. Sport zallari baland (5 metrgacha), yaxshi shamollatish uchun ikki yon tomoni oynali qilinadi. Zal oldida yechinib kiyinish uchun xo­nalar bo’lishi kerak. Maktabda sport zallari bo’lmagan taqdirda sport mashg’ulotlari ochiq havoda, yoki rekreasion (bolalar tanaffus vaqtida dam oladigan qo’shimcha joy) xonalarda o’tkaziladi.
Rekreasion binolar. (lot. recreatio «qayta tiklanish») Rekreasion binolar va yo’laklar tanaffus vaqtlarida bolalarning dam olishlari uchun xizmat etadi. Bu kengaytirilgan yo’lak yoki alohida xonalardir. Bunday hududlarda dam olishdan tashqari ma’lulot almahinish uchun devorlarda e’lonlar taxtasi, o’quvchilar chizgan rasmlar yoki ko’rgazma sifatida qo’lda yasagan buyumlar, tikilgan yoki to’qilgan kiyimlar qo’yilishi mumkin. Ularning kattaligi o’quvchilar soniga muvofiq bo’lishi kerak. Har bir o’quvchiga 0,75 m² bo’lishi zarur.
Skelet deformatsiyasini korreksiyasi
Umumiy ta’lim maktablarida, maktab internatlarda shifokorlar, biologiya o’qituvchilari o’quvchilarni vaqti-vaqti bilan tekshirib turishi, o’quv muassasalarida o’quvchilarning o’qishi, mehnat qilishi uchun zarur gigiena sharoiti yaratib berilishi shart. Ayniqsa bog’cha, kichik maktab yoshidagi bolalarni tekshirib, skolioz bor yo’qligini aniqlash va zo’rayib ketmasligi uchun chora-tadbirlar ko’rish muhim ahamiyatga ega.
Qad-qomat buzilgan vaqtda vrach va o’qituvchi bolalarga korrektsiyalovchi (tuzatuvchi mashqlar) belgilab berishi kerak.
Bunday mashqlar hosil bo’lgan buqilishning darajasi va xarakteriga muvofiq keladigan maxsus mashqlardan iborat bo’lmog’i lozim.
To’g’ri qad-qomat refleksini hosil qilishga harakatlar koordinatsiyasini rivojlantiradigan jismoniy mashq­lar, muskul bo’g’im sezgisi, o’z tanasini boshqara olish yorqam beradi.