|
«Kim ko‘proq topadi?» o‘yini.
Maqsad: Rasm asosida so‘zdagi berilgan tovushni aniqlash.
Jihoz: Berilgan tovush ishtirok etgan so‘zlar rasmi tasvirlangan syujetli rasm.
O‘yinning borishi: Logoped bolalarga tegishli mavzuga oid syujetli rasm ko‘rsatadi, masalan «Polizda». Bolalar rasmni diqqat bilan ko‘rib chiqadilar. Logoped bolalarga: «Bolalar polizda nim a terishm oqda?» degan savol bilan murojaat qiladi, bolalar javob beradilar. Keyin esa «Qaysi predm etlar nomida «R» tovushi (s tovushi va hokazo) bor?» k o ‘rinishida vazifa topshiriladi.
Har bir to‘g‘ri topilgan so‘zga doiracha beriladi. Kim ko‘proq doiracha olsa, o‘sha bola g‘olib hisoblanadi.
«Baliq ovi» o‘yini.
Maqsad: Lug‘at boyligini oshirish, tovushntngso‘zdagi o‘rnini aniqlash.
Jihoz: Metall skrepkalar, predmetli rasmlar, qog‘ozli korobka, magnitli qarm oq. Skrepkalar predm etli rasm larga o‘rnatiladi.
O‘yinning borishi: Bolalar navbat bilan qarmoq, yordamida predmetli rasmlarni tuta boshlaydilar va nomlaydilar. Tegishli tovushning (masalan «R» tovushi) so‘zda bor yoki yo‘qligini, so‘zdagi o‘rnini (boshida, oxirida, o‘rtasida) aniqlaydilar. To‘g‘ri javob uchun ochko bilan taqdirlanadi. Ochkosi ko‘p bola g‘olib hisoblanadi.
“Pashsha”.
Mashqni o’tkazish uchun 3x3 shaklidagi to’qqizta katakli o’yin maydoni chizilgan. Taxta va plastilin bo’lagi zarur bo’ladi. Plastilin o’rgatilgan pashsha vazifasini bajaradi. Taxta vertikal holatda turg’izilib, qatnashuvchilarga o’yinning borishi tushuntiriladi; pashshani bir katakdan boshqasiga o’tishi uchun “o’ngga, chapga, yuqoriga, pastga” kabi buyruqlar beriladi. O‘yin boshida “pashsha” markaziy katakda joylashdi. Buyruqlarni qatnashchilar navbatma-navbat beradilar. O’yinchilar pashshani diqqat bilan kuzatib, “pashsha” ning o’yin maydonidan chiqib ketishiga yo’l qo’ymasliklari kerak. O’yin davomida kimdir buyrug’i bilan xato qilsa yoki “pashsha” maydondan chiqib ketsa, “to’xta” buyrug’i berilib, “pashsha”ni yana markaziy katakka qaytarilib, o’yin boshidan boshlanadi. “Pashsha” o’yinni qatnashchlaridan diqqat bilan berilib o’ynashini talab qiladi. Mashq yaxshi o’zlashtirilganidan so’ng uni yanada murakkablashtirish mumkin. Buning uchun maydondagi kataklar sonini 4x4 qilib oshirish mumkin. Yoki “pashsha”lar sonini oshirish mumkin. Bunda har bir pashshaga buyruqlar alohida qilib beriladi.
“Kuzatuvchanlik”.
Bolalarga yuz martalab ko’rgan bog’cha hovlisini uyidan bog’chagacha bo’lgan yo’lni eslab to’liq tasvirlab berish vazifasi beriladi. Bu vazifani kichik maktab yoshidagi bolalar og’zaki bajaradilar. Do’stlari ularning kamchiliklarini to’ldiradilar. Maktab o’quvchilari bu vazifani yozma bajaradilar, keyin o’zaro va shuningdek, tabiiy sharoit bilan solishtiradilar. Bu o’yinda bolaning ko’ruv xotirasi va diqqatining bog’liqligi aniqlanadi.
“Barmoqlar”.
Qatnashuvchilar o’rindig’larida doira hosil qilib o’tiradilar. Qo’llarini tizzalariga qo’yib bir-biriga chalishtirib bosh barmoqlarini erkin qoldiradilar. “Boshlang” ishorasi bilan bosh barmoqlarini bir-biri atrofida sekin-asta ma’lum tezlikda va bir yo’nalishda aylantira boshlaydilar. Bosh barmoqlari bir-biriga tegib ketmasligi muhim. Shu harakatda diqqatni jamlanadi. “To’xta” ishorasi bilan to’xtatiladi.
Mashqning davomiyligi 5-15 minut, ba’zan qatnashuvchilar o’zlarini g’alati his qiladilar: barmoqlari ko’payib yoki kamayib qolgandek, harakat yo’nalishi o’zgargandek. Kimdir o’zini kuchli bezovta his qiladi. Bu qiyinchiliklar diqqat ob’ektining odatdagidek bo’lmaganligidan kelib chiqadi.
“Selektor”.
Mashqni bajarish uchun qatnashchilardan bir kishi - qabul qiluvchi etib tayinlanadi. Qolganlar ya’ni “uzatuvchilar”ning har biri turli sonlardan boshlab, turli yo’nalishlarda ovoz chiqarib sanaydilar. “Qabul qiluvchi” esa qo’lida tayyoqqa tutib, jimgina eshitadi. U har bir “uzatuvchiga” navbatma-navbat to’g’rilanib eshitilishi kerak. Agar u qaysidir “uzatuvchi”ni eshitish qiyin bo’lsa qo’lidagi tayyoq bilan balandroq “ishora”sini beradi. Agar eshitish oson bo’lsa, tovushni pasaytirish mumkin. “Qabul qiluvchi” ma’lum muddat ishlagandan so’ng tayyoqchasini boshqa qatnashchiga beradi va o’zi “o’zgartiruvchi”ga aylanadi. O’yin davomida tayyoqcha hamma qatnashchilarni aylanib chiqadi.
“Eng hushyor”.
Bolalar yarim doira shaklida turishlari kerak. Bir o’yinchi oldingi chiqib bir necha daqiqada o’yinchilar joylashish tartibini eslab qolishi kerak. So’ng o’rtoqlariga teskari o’tirib turib, qatnashchilarning joylashishi tartibini aytib chiqadi. O’yin davomida har bir qatnashchi shu mashqni bajaradi. Kim xato qilmay aytsa, o’sha g’olib bo’ladi. Hohlagan bolasini diqqat bilan ko’rib olishni taklif qiladi. So’ngra ko’zini yumib, shunday tasvirlansiniki, qogan bolalar kim to’g’risida gapirilayotganini fahmlasinlar.
“Adashib qolgan hikoyatchi”.
Bolalar doira shaklida turib oladilar, olib boruvchi baxs mavzusini aytadi. Biron bir ishtirokchi mavzuni ochib bera boshlaydi, keyin esa tasodifiy assotsiatsiyalarga tayanib mavzudan chetga chiqa boshlaydi. U bir mavzudan ikkinchi mavzuga, undan yana boshqasiga o’tib ketadi. U o’zining hikoyasini iloji boricha chalkashtirib yuborishga harakat qiladi. Buni qatnashchilar kuzatib turishlari kerak. Chunki so’z bshqa ishtirokchiga o’tkazib yuborilishi mumkin. Kimga so’z tegsa u bu bilan chalkash hikoyani oxiridan boshiga qarab kechishi kerak. U olib boruvchi boshlangan mavzuga olib borishi kerak. Keyin o’zi hikoyani chalkashtirib aytib beradi va h.k.
“Minora quramiz”.
Agar sizda turli o’lchamdagi kublar bo’lsa, bolangiz bilan quyidagi o’yinni o’tkazing. Shunday qilingki, bola o’zi qurayotgan minorasi mustahkam, pishiq bo’lishi uchun pastki g’ishti yirik bo’lishi shartligini tushunsin. Minora balandlashgan sari g’ishtchalari ham maydalashib borishi lozimligini anglagan bola o’z minorasini aynan shunday quradi. Bolaga minora qurish jarayonida har safar g’ishtchalarning eng yirigini olishni o’rgating. Ularni taqqoslash uchun bir- biriga qo’yib ko’rish kerak. Minorani haqiqiy g’ishtcha kublardan qurib bo’lgach, karton g’ishtlardan ham shu tartibda yasashga o’tish mumkin. Agar bolaga qo’g’irchoq berib, u minoragacha yoki zinapoyaga qanday qilib ko’tarila olishini ko’rsatsangiz, bolaning qiziqishini yanada orttirgan bo’lasiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
