Kirish : Assosiy qism: O`lchоvli funksiyalar

Gazlama tuzilishining xarakteristikalari.

Zichlik deb shartli uzunlik ,100 mm, tugri keladigan tanda (Pt) va arkok (Pa) iplarni soniga aytiladi. Gazlama zichligi ikki sistema iplarida bir xil va xar xil bulishi mumkin. Zichlik gazla-maning iplar bilan tulishiga ta"sir etadi. Undan tashkari gazlama-ni tulish darajasiga iplarni kalinligi xam ta"sir etadi. Shu sa-babli tulish xarakteristikalari kiritilgan. Chizikli tulish. et va ea, %, gazlama uzunligini kanday kismini tanda eki arkok yunalishi buyicha parallel joylashgan iplarni kundalang kesimi egallaganini kursatadi: et = Pt x dt; ea = Pa x da Formuladagi dt va da- tanda va arkok iplarning diametri Gazlamani vazifasiga karab chizikli zichlik 25%dan 150%gacha uzgaradi. Gazlama turi et ea Choyshabbop (paxta, kime tola) 40-60 40-50 Kuylakbop (turli tola) 40-70 35-60 Kostyumbop (paxta, jun, kime tola) 65-125 50-90 Paltobop (paxta, jun, kime tola) 50-150 40-130 Sirt tulishi . Es, %, tanda va arkok iplarni proektsiyalari egallagan yuzani gazlamani butun yuzasiga nisbatini kursatadi: Es = et + ea - 0,01 et x ea Sirt tulishi orkali gazlamani sirt kovakligini aniklash mumkin, Rs, gazlamadagi ochik kovaklar yuzasini uning butun yuzasiga nisbatini kursatadi: Rs = 100 – Es Xajm tulishi Ev, %, gazlamadagi iplar xajmi uning butun xajmi-ni necha foizini tashkil kilishini kursatadi: g Ev = ---- x 100; i Formuladagi g va i – gazzlama va ipning xajmiy massasi, mg/mm Ayrim gazlamalarning xajm yuzasi: ip gazlama --- 0,25-0,5 mg/mm jun --- 0,15-0,4 mg/mm. zigir --- 0,4-0,7 mg/mm Massa tulishi. Em, %, gazlama iplari massasining iplar va tolalar orasida kovaklar bulmagan maksimal massasiga nisbati. d r 100 % 47 Em = --------------- g Formuladagi g - iplar modda zichligi m/mm Tulish xarakteristikalari kanchalik kichik bulsa, gazlama shunchalik engil, egiluvcha va xavo utkazuvchan buladi. Sirt kovakligi Rs, % - gazlamadagi tuppa-tugri kovaklar yuzasini uning butun yuzasiga nisbatini kursatadi: Rs = 100- es Xajmiy kovaklik – Rv % – iplar orasidagi kovaklar ulushini kursatadi: Rv = 100 - ev Gazlamaning umumiy kovakligi Rum % - uni massa tulishi orkali aniklanadi: d Rum = 100 - em = (1 - --- ) x 100 g Rum = 50-85 % Gazlama tuzilishi fazalari. Polotno urilishdagi gazlamada tanda va arkok iplari turli daraja uzaro egilib joylashadi. Bu xolatlarni urganib, prof N.G. Novikov urilaetgan iplarning tulkin balandligiga karab gazlama tuzilishini 9 fazaga shartli bulgan. Gazlama tuzilishining birinchi fazasida F , arkok iplari egilmagan tanda iplaridan egilib joylashadi. Tukkizinchi fazada esa F , teskari xolat namoen buladi. Beshinchi fazada esa F tanda va arkok iplari bir xil darajaga egilib joylashadilar

Odatda beshinchi fazadagi gazlamalarni zichligi kuprok buladi. Tuzilish fazalari

gazlamani tanda va arkok zichliklari uzaro nisbatiga karab uzgaradi. Agar Pt Pa
bulsa, - F- F mavjud buladi. Pt=Pa-F, Pt Pa bulsa - F-F . F va F juda kam
uchraydi. Tuzilish fazalari ishlab chikarish va foydalanish jaraenlarida uzgaradi. Bu fazalar gazlamani tayanch sirtini belgilaydilar.

Gazlama sirti. Gazlamani tolali tarkibi, iplarning tuzilishi, urilishlarning turi,

zichligi va tuzilish fazalari uni boshka jismlar bilan uzaro ta"sirlarini belgilaydi.
Gazlamaning urilishi, zichligi va fazasiga karab uni sirtida tanda eki arkok iplari
kuprok joylashadi. Sirtida arkok iplari kuprok bulgan gazlama arkok tayanchi deb
aytiladi,
tanda iplari bulsa - tanda tayanchidir. Gazlama sirtida xam tanda xam arkok
iplarining bir xil duppayib turganiga teng tayanchli deyiladi. Boshka jismlar bilan
gazlama butun sirti bilan emas, ayrim dup payib turgan joylari orkali tegishadi.
Jismlar yuzasi bilan gazlammaning faktik tegishgan yuzasiga gazlamani tayanch
sirti deb ataydilar. Bu tayanch sirti gazlamaning 5-20% ini tashkil kiladi.
Gazlamaning tayanch sirti ip tulkinlari va gazlamani tuklaridan tashkil topadi. Ishlab
chikarish jaraenlarida va foydalanishda tayanch sirti uzgaradi. Tayanch sirti
kanchalik katta bulsa, emirilishga chidamliligi shuncha yukori buladi.
Gazlamadagi iplar epilishlari kancha uzun bulsa, gazlamaning tayanch sirti xam
shuncha oshadi. Shunday kilib, urilishlarning turi xam gazlama tayanch sirtining
kattaligini aniklaydi . Iplarning kalinligi xam gazlama tayanch sirti kattaliklariga
ta"sir etadi. Gazlama tayanch sirti pardozlash jaraenlarida xamda kiyimdan
foydalanishda uzgarib boradi.