Kasbiy pedagogika

1.3. « K a s b iy p e d a g o g ik a » fan in in g m a q sa d va vazifalari
Ka sbi y t a' li m uzoq davrlar m o b ay n i d a har t o m o n l a ma ri voj ­
langan shaxsni tarbi yalashga y o ' n a l g a n bo' l sada , ushbu tadbir 
bitiruvchilarining kasbiy mahorat ini shakllanish darajasini pasayishi 
hi sobiga a ma l ga oshirilgan. Bu holat kasbiy m a h o ra t va layoqatni 
oshirish, i nsonning butun umri d a v o m i d a o ' z bilimini t akomillashtirib 
borish va o ' z - o ' z i n i tarbiyalash ehtiyoj ini oshi ri shga xi zm a t qi l mas 
edi. Mus t aqi l li kka er ishgandan keyi n R e s pu bl ikami z da amal ga 
oshi ri l ayot gan t a' li m tizimidagi islohotlar natijasida kasbiy t a ’lim 
ishchi kasblariga maxs us t ayyorl ash masal asi ga, t a ’lim oluvchi 
shaxsi da kasbiy mahora t va layoqat sifatlarini shakllantirishga al ohi da 
e ’t ibor beril moqda.
K a sb iy m a h o r a t 
dcyilganda, bit iruvchi ni ng yuqori darajadagi 
kasbiy k o ' n i k m a va malakalarini egallaganligi tushuniladi, u s h a x s ­
ning m e h na t bozor ida egall ayotgan kasbi b o ' y i c h a r a qobat bardosh- 
lik daraj asi da o ' z aksini topadi. Kasbi y m a h o ra t ishchi kuchl ari ning 
yuqori daraj ada mos l as huvchanl igi ni va yangiliklarni tez o' zlashti - 
rishi, yangi ishlab chiqarish sharoitlariga oz vaqt ichida o ' t a olishi, 
faoliyat sohasini mustaqil tanlay olishi kabi sifatlar bilan belgilanadi.
Kasbi y m aho r a t va layoqat shaxs ni ng s hunday sifatlariki, ular 
bo' l a j ak mut axass i sni ng hayotiy m e h n a t muvaffaqi yat l ari ni belgilab 
beradi. Mustaqil Re s pu bl i ka m i zd a t a' l imni ri vojlantirishning yangi 
bosqi chi da 
k asbiy p ed a g o g ik a fan in in g asosiy m a q sad i 
sifatida 
j a h o n talablari darajasida yangi lani b borayotgan ishlab chiqarish
15

---

sharoitlariga mos l as ha oladigan. maml ak at i mi z iqtisodiyotini buyuk 
davlat darajasiga k o ‘taradi gan mut axassi sl arni t ayyorl ash va bu 
j a r a y o n d a asosiy omil sifatida beriladigan axborotl ar haj mi ni emas,
balki ijodiy yond as huvn i shakllantirish, mustaqil fikrlash va tatbiq 
qilish sifatlarini tarbi yalashga e ’tibor qaratish lozim. Shu sababli 
bugungi k un da barcha fan sohalari bo' yi cha , j uml ad an , kasb t a ’limiga 
oid darsliklar, o ' q u v q o ' U a n m a va t avsi yal arning y angi avlodini 
yaratish m u h i m aha mi ya t ga ega b o ' l m o q d a . Bu o 'r i n d a kasb t a ’limiga 
b o ' l g a n e ’t iborni ng ortib borayotganligini quyi dagi l ar bilan izohlash 
m u mk i n:
- t a ’lim islohotlari natijasida litsey, kollej va b o s h qa shu kabi 
yangi turdagi o ' q u v muas sas al ari ni ng shakllantirilishi va rivojlanishi;
- oliy o ' q u v yurtlarida kasb t a ’limi b o 'y i ch a al ohi da b o ' l i m va 
fakultetlarning tashkii etilishi;
- kasbiy t a ’lim peda gogi ka s i ni ng bosh qa fanlar bilan yan ad a 
j i p s r o q b o g' l an i b borishi, istiqbolda a ma l ga oshirilishi k o ' z d a tutil- 
gan, bilim sohalari t ut ashuvi da yangi k ons eps iya va nazari yal arni ng 
y u z a g a kelishi;
- kasbi y t a ’lim muass as al ari ni ng ahol i ga t a ’lim xi zmat l ari ni ko' r - 
satish t urlarining ortib borishi, o ' z bazasi da t ayyor mah s ul o t ishlab 
chiqarish v a unga xi zmat ko' r sat ishni y o ' l g a qo' yi shi ;
- mehnat ni tashkii qilishning i l g' or shakllarini j or i y etishi va 
boshqalar.