Sukarno (1901-1970)- Niderlandlarga qarshi kurashgani uchun qamoq va surgunda bo’lgan.1945-1967 yillarda Indoneziya prezidenti. Irqiy kamsitish, segregatsiyaga qarshi mustamlakachilik bilan kurashgan.
General Suxarto mamlakat prezidenti bo’ldi. Mamlakatda harbiy diktatura o’rnatildi. Yangi konstitutsiya bo’yicha, davlat rahbari prezident bo’lib, Vazirlar Kengashini boshqaradi va Oliy bosh qo’mondon, Oliy hokimiyat organi - Xalq maslahat kongressi tomonidan 15 yilda bir bor saylanadigan bo’ldi. Parlamentdagi 500 o’rindan 100 tasi qo’shin vakillariga ajratildi. Yana 299 o’rinni qo’shin yordamidan foydalanuvchi amaldor guruhlar tashkiloti oldi. Shunday qilib parlamentdagi juda ko’plab o’rinlar qo’shin vakillariga tegishli edi. Mamlakatda siyosiy barqarorlik yuzaga keldi va bu 70-yillar boshlarida kuzatilgan iqtisodiy yuksalishning asosiy sharoiti edi.
Suxarto (1921 yilda tug’ilgan) – 1936 yildan quruqlik kuchlari qo’mondoni.1968-1998 yillarda Indoneziya prezidenti.
Indoneziya xalqining mehnatsevarligi mamlakatga yog’ilib kelgan zamonaviy texnologiyalar bilan ajoyib ravishda uyg’unlaishdi. Mamlakatda keng iste’mol tovarlari ,- poyafzal, to’qimachilik, jinsi matolari dunyodagi mashhur firmalar darajasida tayyorlandi. "Toyota", "Ford", "Mersedes" avtomobillari, shuningdek, mahalliy "Kiljang" jipi yig’ildi. Bandungdagi yirik aviazavodda zamonaviy vertolyot va samolyotlar yig’ildi. Mamlakat dunyodagi yirik siqilgan tabiiy gaz ishlab chiqaruvchi, shuningdek, neft ishlab chiqaruvchi va eksport qiluvchi davlatga aylandi. Bu ulkan daromad olish va ularni yuqori texnologiyali tarmoqlar infratuzilmalarini rivojlantirishga sarflash uchun imkon yaratdi. Siyosiy barqarorlik, xorijiy mablag’larning kafolatlanganligi, bozor iqtisodiyotining to’liq erkinligi Indoneziyani xorijiy kapitalning yirik tushumlari bilan ta’minladi. Atigi to’rt yil davomida, 1990-1994-yillarda Indoneziya iqtisodiyotiga kiritilgan xorijiy kapital mablag’lar 35 milliard dollarni tashkil etdi, bu avvalgi 20 yillik mablag’lardan ikki marta ko’p edi. Qariyb 30 yillik iqtisodiy gullab-yashnashdan so’ng 1997 yilda mamlakatda moliyaviy o’pirilish yuz berdiki, bu hol iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy inqirozga olib keldi. 1997-1998-yillardagi inqiroz natijasida mamlakat o’nlab yillar orqaga itqitib tashlandi. Ishlab chiqarish darajasi 20 foizga tushib ketdi, 70 foiz korxonalar bankrot bo’ldi va yopildi. Neft eksporti 37 foizga tushib qoldi. 170 million kishilik aholidah 20 millioni ishsiz qoldi, 50 foiz aholi rasmiy kambag’allik darajasidan past hayot kechirrnoqda. Har yili mamlakatdan qariyb 20 milliard dollar tashqariga olib chiqib ketilmoqda, tashqi qarzlar esa 1998-yilning o’rtalariga kelib 138 milliard dollarni tashkil etdi. Indoneziyada globallashuv jarayonining ma’lum va mashhur mexanizmlaridan biri ishladi: avvaliga iqtisodiyotni yuksaltirish, soxta gullab-yashnashni yuzaga keltirish, so’ngra mamlakatni vayron qilish va asoratga tushiradigan hamda undan ham battar vayron qiladigan kreditlar berish. Kreditlar berish mamlakatga eng kuchli ta’sir etish vositasiga aylandi, toki u iqtisodiyotda tuzilmaviy o’zgarishlar o’tkazsin va unga xorijiy kapitallar kirib kelishi yengillashsin. 1998-yilning oxirida Xalqaro valyuta fondi Indoneziyaga 43 milliard dollar kredit ajratdi. Buning evaziga mamlakat hukumati fond talab qilgan bir qator chora-tadbirlarni o’tkazdi, ya’ni banklar soni qisqardi, bir qator davlat korxonalari xususiylashtirildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |