Integratsiyalashgan pedagogikasi

Yangi mavzu bayoni:
— 
Aziz o ‘quvchilar, biz siz bilan tabiatshunoslik darslarida 
yer haqida umumiy tushunchaga ega bo ‘lganmiz, shuning uchun 
ona zaminimiz bizlar uchun qanchalik ahamiyath ekanini yaxshi 
bilamiz. Bugun sizlar bilan o ‘tadigan mavzumiz «Yer sevami — 
el sevar» deb nomlanadi. Keling, o‘zimiz shu mavzudan kelib 
chiqqan holda yana bir chiroyli nom beramiz. Qani bolajonlar, 
qanday takliflar bor?
157

---

0 ‘quvchilar birm a-bir nom aytishadi va tanlab olinadi. M a­
salan, «Ona zamin — boyligimiz».
— 
M ana, nom ni ham tanlab oldik. Endi sizlar bilan birga­
likda kitobimizda berilgan m atnni o ‘qib kuzatamiz. 0 ‘qituvchi 
m atnni ifodali o‘qib beradi va har bir o ‘quvchiga birm a-bir o ‘qitib 
chiqadi:
«Tabiatning ajoyib tuhfasi ona-Yerimizdir. Yer jamiki boy- 
Hklaming, n e ’matlaming onasi hisoblanadi. Tabiatni sevish, uni 
asrashi, yon-atrofni ko‘kalamzorlashtirish, bog‘-rog‘larga aylan- 
tirish ham ona-Yerni sevish demakdir.
N im a uchun ona-Y er deymiz? Shuning uchunki, dunyoga 
keliboq, uning nafasi bilan nafas olasiz. Birinchi qadam ni uning 
bag‘rida qo‘yasiz. U sizni kiyintiradi, to ‘ydiradi, ardoqlaydi... Ona 
qo‘ynida qanday yayrab-yashnasangiz, zamin taftida ham o ‘shan- 
day unib-o‘sasiz, voyaga yetasiz. Onangiz sut, otangiz tuz bersa, 
ona-Y er non beradi, obi-hayot beradi... Shuning uchun ham u 
eng m o ‘tabar inson — Ona nom i bilan bog‘lab aytüadi».
Keyin o‘quvchilarga m atn yuzasidan savollar berib faollash- 
tiriladi:
1. Qani, menga kim aytadi, tabiatni sevish deganda nimani 
tushunasiz?
2. Yerimiz biz uchun qanday ahamiyatga ega?
3. N im a uchun biz yerni onaga qiyosladik?
4. Bugungi dars sizga yoqdimi? N im a uchun?
5. 0 ‘qigan matningiz nima haqida ekan?
6. N im a uchun ona-Yer deymiz?
7 . Ona-Yer haqida nim alam i bilib oldingiz?
8. Biz nima uchun tabiatni sevishimiz kerak?
9. Tabiatga oqilona m unosabatda bo ‘lmasak, qanday oqibat- 
larga olib keladi?
10. Darsdan qanday xulosa yasash mumkin?
Izoh:
o ‘quvchilar savolga javob berish paytida qiynalishsa, 
o ‘qituvchi yo‘nalishni savol yoki maslahat, qo‘shim cha m a’lu- 
m otlar (qushlarga g‘am xo‘rlik, hasharotlarni nobud qilmaslik, 
o ‘simliklarni asrash, atrof-m uhitning ozodaligini saqlash) be­
rish orqali amalga oshirishi mumkin.
Savollarga o ‘quvchilar qo‘l ko‘tarib, birm a-bir javob berishadi. 
H ar bir o ‘quvchi javobi inobatga olinishi shart. Dars yakunida 
o ‘qituvchi barcha javoblami umumlashtirib xulosa qiladi.
158

---

— 
M ana ko‘rdingizmi, biz barcham iz Ona tabiatni sevishi- 
mlz, uni asrab-avaylashimiz lozim ekan. Chunki yerimiz bizni 
boqadi, turii boyhklar, yer osti va yer usti boyliklari bilan ta ’min- 
laydi. Biz esa ana shu boyliklardan oqilona foydalanib, hayot 
kechirishimiz lozim. Yem i ifloslantirmasligimiz, supurib, ekin 
ekishimiz lozim.
Barchangizga m a’lumki, ona so‘zi juda m uqaddasdir, shu­
ning uchun barcha muqaddas narsalar onaga qiyoslanadi. M a­
salan, ona-Vatan, ona tilimiz, ona zamin va h.k.
Ona zaminimiz ham ona tilimiz, ona-Vatanimiz kabi muqaddasdir.
Yerimiz bizga berayotgan noz-ne’matlari, boyliklari behisob 
emas, biz ulami hisoblab, o ‘lchab, tejab foydalanishimiz kerak. 
Bunda bizlarga matematikadan olgan bilimlarimiz yordam beradi.
0 ‘qituvchi o ‘quvchilaming faolligiga qarab, reyting tizimi aso­
sida baholaydi.