Integratsiyalashgan pedagogikasi

Chegaradosh fanlar asosida tuzilgan kurslar
Keng integratsiya jarayoni oldingi ilmiy yo‘nalishlami bog‘lovchi 
yangi tabiiy fanlar va ilmiy yo‘nahshlar hosil bo‘lishiga olib keldi.
Boshlang‘ich sinflarda ekologik ta ’limni kuzatib, o ‘qish, tabiat­
shunoslik, m ehnat (tabiiy m ateriallar bilan ishlash), rasm fan­
lariga ekologik mavzular kiritilgani ko‘rinadi. Bir-biriga yaqin 
chegaradosh fanlaming qatoriga molekular biologiya, biofizika, 
geofizika, biokimyo, astrofizika, astrokimyo kiradi. Bu fanlar 
asosida maktab integrativ tabiiy fanlari tuziladi.
Asosiy fanlar asosida tuzilgan kurslar
Zam onaviy bilim lam ing h ar bir b o ‘hm ini qam rab oluvchi 
asosiy fanlar asosida tuziladi. U lar qatoriga pedagogika, pedago­
gik texnologiya, pedagogik psixologiya, inson yoshi psixologiyasi, 
fan rivojlanishi jarayonini o ‘rganuvchi pedagogik psixologiya, 
fanning insoiming boshqa hayot jarayonlariga bogiiqligini o ‘rga- 
nuvchi — kibernetika-boshqarish, aloqa va informatsiyani qayta 
ishlash — informatsiyaning tuzilishi va xususiyatlarini, uning shaxs 
shakllanishidagi o‘m ini o ‘rganuvchi informatika.
Inson hayotining turh jarayonlarida ilmiy yo‘nahsh bo'lgan 
tizimlarning aloqalarini o‘rganuvchi sinergetikaning q o ‘llanilishi. 
Bu sinfdagi integrativ kurslaming mazmuni shu fanlar m a’nosi 
va stmkturasi asosida tuziladi.

---

Umumiy ilmiy tushunchalar, qonuniyatlar,
nazariyalar asosidagi kurslar
Bu asosda integrativ kurslar yaratish haqidagi fikrlar yaxshi 
natijalar berdi. Mualliflar orasida yuqori darajadagi umumiylikni 
bildiruvchi tushunchalar; «materiya», «harakat», «modda», «may­
don», «energiya» va boshqalar ko‘p ishlatiladi. Q onunlar orasida 
sermàhsuli tabiatni saqlash qonuni, odamlaming m ehnat faoliyati 
tufayli rivojlanishi, tabiatga tuyg‘u bilan qarash bo ‘ldi.
Nazariyalar orasida integrativ kurs yaratish uchun asos bo‘lib 
asosiy tabiiy-ilmiy nazariyalar xizmat qiladi. Shunisi e ’tiborga 
loyiqki, bu asosda integrativ kurslar yaratishga urunishlar ko‘p 
bo‘lgan bo‘lsa ham, ular qovushmaganligi va m a’lum ketma-ket- 
likka, didaktik maqsadga ega emasligi bilan ajralib turadi.