Integratsiyalashgan pedagogikasi

Matematika va tabiatshunoslik bo‘yicha integrallashgan dars
ishlanmasi. «Zumrad shaharcha»ga sayohat
Mavzu:
« 0 ‘tilgan darslam i takrorlash va mustahkamlash».
Darsning maqsadi:
m atem atik bilimlami mustahkamlash.
Dars jihozi:
og‘zaki hisob uchun kartochkalar. Ertak qahra- 
monlari.
/. 
Tashkiliy qism.
—
Aziz bolajonlar! Bugun bizning darsimiz odatdagidan bosh­
qacha bo‘ladi. Biz bugun «Zumrad shaharcha»ga sayohat qüamiz.
— Qani, kim aytadi, N urxon bilan Burhon sehrli mamlakatga 
qanday kelib qolishdi? (U larni bo ‘ron uchirib olib keldi.)

---

— 
Afsuski, bizda uchar uycha ham, bo‘ron ham yo‘q bolgani 
uchun bu mamlakatga boshqa yo‘l bilan boramiz.
M ana, dono qari qarg‘a sehrU mamlakatga yashirin kodni ayta 
olgan odamlargina bora oladi, deb aytayapti:
a) kartochkalar bo‘yicha og‘zaki hisob;
b) endi uch m arta chapak chalam iz: bir, ikki, uch... biz 
«Pushti» shaharchadam iz. Bu m am lakat aholisi qizni uyiga 
qaytarish uchun yordam bermoqchilar. Nurxon aw al 3 ta jonzotni 
qutqarishi va «Zumrad shaharcha»ga kelishi kerak.
T o ‘g ‘ri yo‘lni topish uchun N urxon va Burxon quyidagi misol­
lam i yechishi kerak. Ularga yordam beraylik:
648 
1294 
9 
■
6 
5832 
7764
+
528
647
1175
2865
1473
1392
54 3
18
78 6
13
d) N urxon Burhon bilan yo‘Ida davom etishdi. Y o‘llari uzun 
va xatarli. 1 soat o‘tdi. Qani, vaqt o ‘lchov birliklarini eslab olay- 
likchi:
1 soat = . . . min.
1 asr = . . . yil.
1 yil = . . . oy = . . . hafta = . . . kun.
1 min = . . . sek; 6 soat = . . . sekund.
Barakalla! Shunday davom etamiz.
II. 
Esmgizda bo‘lsa, sariq g‘ishth yo‘l katta dala yoqalab ketardi. 
Bu dalada poxol qo‘riqchi turibdi. Uning eng katta orzusi aqlga ega 
bo‘lish. Lekin siz bilasizki, uning aqli bor va kam emas edi.
Poxol qo ‘riqchi sizga quyidagi «g‘alati» misollami taklif etyapti:
X • 90=720
560 : X =7
1 8 0 - 6 - x = 1 0 0 0
x=8
x = 8 0
x=80
— Juda yaxshi.
— Endi N urxon, Burhon va q o ‘riqchi birga yo‘lda davom 
etishdi. U lar o'rm ondan o ‘tayotganda g‘ichirlagan ovozni eshitib 
qolishdi. Bu tem ir o'tinchi ekan.
U zanglab ketgani uchun qim irlam ay qolgan. D o 'stlar te- 
mirchini moylashadi. Temir o ‘tinchi boltasini olib, daraxt kesib, 
o ‘tin taxlashga tushib ketdi.
170

---

Qani quyidagi mantiqiy savolga javob bering:
— Quyidagi qatorda qaysi so‘z ortiqcha?
Qayin, qarag‘ay, qirg‘iy, archa, qayrog‘och, eman.
Tog‘terak o ‘z um rining 1/5 qism ini, y a’ni 32 yil yashadi. 
U necha yil yashaydi?
32 • 5 = 160 (yil)
III. 
Endi do'stlar to ‘rtovlon yo‘lga tushdi. 0 ‘rmonda yana bir 
ovoz eshitilib, ular qo'rqib ketishdi.
Bu qo'rqoq sher edi. U ham do ‘stlarga qo ‘shilib, «Zumrad 
shahar»ga borm oqchi b o ‘ldi. Unga qizg‘aldoqh maydondan o ‘tib 
olish uchun yordam berish kerak. Bu m aydonda sher uxlab 
qolishi mumkin. Yordam berish uchun quyidagi masalani yechish 
kerak:
Sichqonlar qirolichasi va uch guruh xizmatchilar bor. 1-sida 
65 ta sichqon, 2-sida 1-sidan 5 marta kam, 3-sida 2-sidan 8 marta 
ko‘p. Xizmatkor sichqonlar nechta?
<-i