İnkilap tariHİ ders notlari (Sekizinci Sınıflar İçin)

İNKILAP TARİHİ DERS NOTLARI

(Sekizinci Sınıflar İçin)

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYANIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

I.Dünya Savaşı öncesi Dünya’yı etkileyen iki önemli olay vardır;Sanayi İnkılabı ve Fransız İhtilali

.

SANAYİ İNKİLABI

1750 yıllarında İngiltere’de ortaya çıkmıştır.Buharın dokuma fabrikasında kullanılmasıyla başladı.

SONUÇLARI

1) Büyük fabrikaların kurulmasıyla üretim arttı.

2) Ulaşım kolaylaştı.Bu sayede hem ticaret arttı, hem de kültürler arasında etkileşmeler oldu.

3) Mallar daha ucuz,daha fazla,daha çabuk,daha kaliteli üretilmeye başlandı;böylece ilkel metotlara dayanan veya elle üretim yapan tezgahlar çöktü.(Özellikle Osmanlı Devletin’de)

4) Yeni pazar arayışları ortaya çıktı.

5) Ham madde ihtiyacı sebebiyle sanayileşen devletler sanayileşememiş ve geri kalmış ülkeleri sömürmeye başladılar.Afrika ,Asya ve Güney Amerika’nın büyük bir kısmı sömürüldü.Binlerce insan öldürüldü veya yerlerinden sürüldü.

***Osmanlı devleti de ham madde kaynağı haline geldi.Ucuza ham madde alınıp pahalı işlenmiş mallar satıldı;böylece hem yerli mallar rekabet edemez oldu hem de Osmanlı ekonomisinin çöküşü hızlandı

6) Başta İngiltere olmak üzere Almanya,İtalya,

Fransa,İspanya,Portekiz…gibi devletler,bir taraftan sömürücülüğe devam ederlerken diğer yandan da birbirlerinin sömürgelerine göz dikerek büyük bir rekabete giriştiler ve Birinci Dünya Savaşı’nın çıkmasına zemin hazırladılar.

FRANSIZ İHTİLALİ (1789)

NEDENLERİ:

1. 
   Fransa kralı ve yardımcılarının lüks içindeki yaşantısına rağmen halkın sefalet içinde yaşaması
   
2. 
   Kralın baskı ve zulümleri
   
3. 
   Halkın;soylular,rahipler,burjuvalar, köylüler olarak sosyal guruplara ayrılması
   
4. 
   Köylülerin,nüfusun büyük bölümünü oluşturmalarına rağmen yoksulluk çekmeleri ve vergi yükünün onların sırtlarında olması
   

5. Kralın yeni vergiler koyması
İHTİLALİN SONUÇLARI

1. 
   İhtilal devam ederken yayımlanan,”Fransız İnsan ve Yurttaşlık Hakları Bildirgesi”nde herkesin kanun önünde eşit olduğu… vurgulanmıştır.
   
2. 
   Hürriyet,eşitlik,adalet…gibi kavramlar toplum yaşantısına girmiştir.
   
3. 
   İnsan hakları ilk kez anayasayla güvence altına alınmıştır.
   
4. 
   Milliyetçilik fikri ilk kez ortaya çıkmış,bundan sonra krallık ve imparatorluklar yıkılarak ulus(millet) devletler kurulmuştur.(Osmanlı devletini en çok bu ilke etkilemiştir.Çok uluslu bir devlet yapısına sahip olan Osmanlı Devletindeki azınlıklar,dış devletlerin kışkırtmasıyla ayaklanarak birer birer bağımsızlıklarını kazanmışlardır.Ayrıca gene bir imparatorluk olan Avusturya-Macaristan’ı da olumsuz etkilemiştir.)
   
5. 
   Laiklik ilk kez ortaya çıkmıştır.
   
6. 
   Avrupa'daki imparatorluklar ve bazı krallıklar,ihtilalin getirdiği yenilikleri engellemek için Fransa’ya savaş açtılar,ancak bu Fransız halkının birbirine kenetlenerek daha da güçlenmesine yol açtı.
   

***Fransız İhtilalinin sonuçlarını pratik olarak hafızamıza şöyle kodlayabiliriz (HAMİDE)

Hüriyet

Adalet

Milliyetçilik

İnsan hakları

Demokrasi

Eşitlik


FRANSIZ İHTİLALİNİN OSMANLI DEVLETİNE ETKİLERi

Fransız İhtilali ,Osmanlı Devleti’ni hem olumlu hem de olumsuz yönden etkilemiştir.

İhtilalin olumsuz etkisi,milliyetçilik hareketinin başlamasıyla Osmanlı ülkesinde birçok isyanın çıkmış olmasıdır.Sırplar,Yunanlılar,Bulgarlar,Romenler,Karadağlılar…milliyetçilik duygusunun yayılmasıyla ayaklandılar.Bu ayaklanmaların çıkmasında, başta Rusya olmak üzere Avrupa devletlerinin etkisi oldu.

İhtilalin olumlu etkileri ise şunlardır:

Osmanlı aydınlarının Fransız İhtilali ile ortaya çıkan ilkelerden etkilenmeleri sonucu devlet yönetimi çıktı.Tanzimat ve Islahat Fermanları,I. ve II.Meşrutiyet ve Jön Türklerin ortaya çıkışı bu ihtilalin etkisiyle olmuştur.

TRABLUSGARP SAVAŞI

SEBEPLERİ

1) Sanayileşmesini geç tamamlayan İtalya’nın ham madde ve pazar arayışında geç kalması.Cezayir ve Tunus’u Fransızların;Mısır’ı, İngilizlerin işgal etmiş olması.

2) İtalya’nın eski Roma İmparatorluğunu yeniden canlandırmak istemesi.

3) Trablusgarp(bugünkü Libya)’ın İtalya’ya yakın olması.

4) Osmanlı Devleti’nin iç karışıklıklar içinde yer alması.

5) Trablusgarp'taki Türk savunmasının yetersiz olması.Osmanlıların bölgeye asker gönderemeyecek olması.(Mısır İngilizlerin elindeydi karadan asker yollanması mümkün değil,denizlerde de İtalyan donanması var)

Osmanlı Devletinin Afrika'daki son toprak parçasını korumak için gönüllülerden başka kimsenin oraya gitmesi mümkün değildi.Kılık değiştirerek Yüzbaşı M.Kemal ile Binbaşı Enver Bey gibi vatanseverler yerli halkı teşkilatlandırarak direnişe geçim ,Derne ve Tobruk’ta M.Kemal ;Bingazi’de de Enver Paşa başarılı savunma savaşları yaptılar.Ancak başarılı olamayacağını anlayan İtalya’nın;Çanakkale boğazındaki istihkamları topa tutması ,Oniki Ada’yı işgal etmesi;diğer yandan Rusya’nın kışkırtmasıyla savaş hazırlığına başlayan Balkan devletleri yüzünden Osmanlı Devleti İtalya ile barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı.[10 Ekim 1912 Ouchy(Uşi)]Bu antlaşmaya göre;

*Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakılacak(Osmanlı Devletinin Afrika’daki son toprak parçası da elden çıkmış oldu)

*İtalya işgal altında tuttuğu Oniki Ada’yı iade edecekti.Ancak iade etmedi ve bu ada fiilen elden çıkmış oldu.(Balkan Savaşlarının başlaması sonucu Yunanlıların eline geçmesinden korktuğu için bu adaların İtalya’da kalmasını Osmanlı devleti istemişti .Ancak Osmanlıların oldukça güçsüz durumda savaştan çıktığını gören İtalya, I. Dünya savaşı başlayınca adaları topraklarına kattığını açıkladı.Lozan Antlaşması ile İtalya’ya bırakılan adalar,II.Dünya Savaşı’ndan İtalya’nın yenik çıkması üzerine Yunanistan tarafından işgal edilmiş ve onların eline geçmiştir(Gökçeada ve Bozcaada ve Tavşan adası dışında)

BALKAN SAVAŞLARININ SEBEPLERİ

1) Fransız İhtilaliyle yayılan milliyetçilik fikirleri.

2) Rusya’nın ,Balkan topluluklarını kışkırtması ve bir araya getirip ittifak kurdurması.

3) İngiltere ve Fransa başta olmak üzere Avrupa devletlerinin kışkırtmaları.

4) Osmanlı yöneticilerinin ,Balkanlardaki bu gelişmelerden yoksun olmaları.Bölgedeki askerin büyük kısmının terhis edilmiş olması,komutanların bir kısmının siyasi çekişmeler içinde bulunması.

5) Osmanlıların İtalya ile savaş halinde olması.

Birinci Balkan Savaşı

Balkan Devletleri;Yunanistan,Bulgaristan,Sırbistan,

Karadağ Rusya’ya güvenerek saldırıya geçtiler.İlk saldırıyı Karadağ başlattı.Osmanlı Devletinin Balkanlardaki ordusu ikiye ayrılmıştı,Bulgarlarla çarpışan doğu ordusu yenilerek Çatalca’ya geriledi.Yunan,Sırp ve Karadağ'la çarpışan Batı ordusu da başarılı olamadı.Yunanlılar İmroz=Gökçeada ve Bozcaada’yı işgal etti .Kargaşadan yaralanan Arnavutluk da bağımsızlığını kazanarak Osmanlı Devletinden ayrılan son devlet oldular.

I. Balkan Savaşı sonrası Londra’da bir konferans toplandı(Bu konferans devam ederken toplantı halindeki Bakanlar kurulunu İttihat ve Terakki partisi basarak yönetime el koydular.(Babı Ali Baskını)

Londra Antlaşmasına göre;

1. 
   Osmanlı Devleti Midye-Enez hattının(Karadeniz Ege arası bir hat) batısında kalan Balkan topraklarını terk edecek(Edirne ve Kırklareli dahil)
   
2. 
   Arnavutluğun bağımsızlığı tanınacak ,sınırlarının tespiti büyük devletler bırakılacak
   
3. 
   Ege adalarının geleceğine büyük devletler karara verecek(fiilen Ege adaları elden çıkmış oldu)
   

Bu savaşın kaybedilmesine;komutanlar arasındaki particilik,asker ve cephane sayısının yetersizliği,istihbarat eksikliği…gibi sebepler neden olmuştur.Arnavutluk bağımsız olmuş(bağımsız olan son Balkan devleti)İmzalanan Londra antlaşmasıyla(1912) da Midye-Enez Hattı’nın batısındaki bütün toprakları kaybetmiştir.

İkinci Balkan Savaşı

Balkan Devletlerinin ,ele geçirdikleri Balkan topraklarını aralarında paylaşamamaları üzerine(özellikle Makedonya)başlamıştır.(Bulgaristan çok toprak almıştı)Durumu fırsat bilen Osmanlılar,Edirne ve Kırklareli’yi işgalden kurtardı.Romanya da Bulgaristan’ın zor durumundan yararlanarak savaşa girdi.Zor durumda kalan Bulgaristan ,Balkan Devletleriyle Bükreş Antlaşması imzaladı.(1913)ve bazı topraklarını onlara bıraktı.

Osmanlı devleti de Bulgaristan’la İstanbul Antlaşması(29 Eylül 1913) imzalandı.Buna göre;

1. 
   Edirne ,Kırklareli ve Dimetoka Osmanlı Devletine kalacak,Meriç ırmağı iki ülke arasında sınır olacak
   
2. 
   Bulgaristan’da kalan Türkler dini inançlarını serbestçe yaşayabilecekler ,müftülerini seçebilecekler,kültürlerini geliştirebilecekler
   

Yunanistan’la da Atina Antlaşması imzaladı.(14 Kasım 1913)Buna Göre,

1. 
   Yunanistan’da kalan Türkler de Bulgaristan’dakiler gibi haklara sahip olacaklar,Türk varlığı korunacak,Girit’in Yunanistan’a ait olduğu kabul edilecek
   
2. 
   İmroz(Gökçeada) Bozcaada ve Meis adası Osmanlılara kalacak,Yunanlıların işgalindeki Oniki ada hakkında kararı büyük devletler verecek
   

BALKAN SAVAŞLARININ GENEL SONUÇLARI

A) Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki hakimiyeti sona erdi,Ege Adaları ve Makedonya elden çıktı.

B) Birinci Meşrutiyetten beri geçerli olan Osmanlıcılık görüşü önemini yitirdiğinden Türkçülük politikası etkili olmaya başlamıştır.

C) İttihat ve Terakki Cemiyeti yönetimi ele geçirdi[Londra Konferansı devam ederken toplantı halindeki Bakanlar Kurulunu basarak hükümeti ele geçirdiler.(Bab-ı Ali Baskını)]

D) Bugünkü Türk-Bulgar sınırı büyük ölçüde tespit edildi.

E) Yüzbinlerce Türk ,asırlardır yaşadıkları toprakları terk ederek Doğu Trakya ve Anadolu’ya göç ettiler.Yerlerinde kalanlar ise büyük baskı ve zulüm gördü(Batı Trakya Türkleri sorunu-Yunanistan ile olan sorunumuz)

F) Savaş sonrası ,İttihat ve Terakki Partisi yöneticileri ,orduda ıslahat yapılması gerektiğini anladılar.Kara ordusunu ıslah etmek için Almanya’dan subaylar getirildi.(Birinci Dünya savaşında bazı Alman subayları cephelerde görev yapmıştır)Bu durum Osmanlı-Almanya yakınlaşmasını sağlamıştır.

I.DÜNYA SAVAŞI, SAVAŞIN SEBEPLERİ
I-EKONOMİK SEBEPLER

1) Sanayi İnkılabıyla gelen sömürgecilik yarışı ,hammadde ihtiyacı ve pazar arayışının devletlerin çıkarlarına ters düşmesi.

2) Sömürge yarışına geç katılan Almanya’nın ,İngiltere’nin sömürgelerine göz dikmesi.

II-SİYASİ SEBEPLER

A) Almanya,birliğini kurarken Fransa’dan çok önemli bir bölge olan Alsace-Lorenne’yi almıştı.Fransa burayı geri almak için fırsat kolluyordu.

B) Rusya’nın önceden beri sürdürdüğü Panislavizm politikası bünyesinde çok sayıda Slav barındıran Avusturya-Macaristan’ı Rusya ile karşı karşıya getirdi.Almanya,Avusturya’nın yanında yer alırken İngiltere Rusya’nın tarafını tutuyordu.Avusturya’nın ayrıca Sırbıstan’la da problemleri vardı.

***Avrupa ülkeleri arasındaki bu çıkar çatışmaları ,devletler arası bloklaşmalara sebep oldu.

-1882 Üçlü İttifak/Bağlaşma=Uzlaşma Devletleri

Almanya

Avusturya-Macaristan

İtalya

(Osmanlı Devleti ,Bulgaristan savaşa sonradan katıldı)
-1907 Üçlü İtilaf/Anlaşma Devletleri

Fransa

Rusya

İngiltere

(ABD,Romanya,Belçika,Hollanda, Japonya

Son katılan devlet Japonya,ilk ayrılan devlet ise Yunanistandır.

ABD,Uzakdoğuda savaş ve ticaret gemilerinin Alman denizaltılarınca batırılması üzerine İtilaf devletleri safında savaşa girerek,ittifak devletlerinin savaşı kaybetmelerine yol açtı.

***NOT 1:I. Dünya savaşı ittifak devletlerinin üstünlüğü ile devam ederken ABD savaşa dahil olmuş ve I. Dünya savaşının gidişatını değiştirmiştir.

***NOT 2: İtalya,İttifak gurubunda yer aldı.Savaş başlayınca tarafsızlığını ilan etti.Batı Anadolu ve On İki ada kendisine vaat edilince saf değiştirerek İtilaf gurubuna geçti.Ancak savaş sonunda İngiltere ve Fransa ,güçlü bir İtalya’nın batı Anadolu’ya yerleşmesini Akdenizdeki çıkarlarını zedeleyeceğini düşünerek sözlerinde durmadılar ve Paris Barış Antlaşmasında İtalya’ya vaat ettikleri yerleri daha zayıf durumda bulunan Yunanistan’a verdiler.İtalya da buna tepki olarak Kurtuluş Savaşında savaşmadan yurdumuzu terk etmiştir.Hatta bazı rivayetlerde ellerindeki silahların bir bölümünü Türk askerine verdikleri belirtilir.

OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞA GİRİŞ SEBEPLERİ

1) Kaybettiği toprakların en azından bir bölümünün geri alınabileceğini düşünmeleri.

2) Kapitülasyonlardan kurtulmak istemeleri

3 ) Rusya’nın dağılmasıyla orada özgür kalan Türklerle Pantürkizm(Turancılık)idealinin gerçekleşeceğine olan inançları.

4 ) Osmanlı Devletinin kaybolan prestijini geri almak.

5 ) İttihat ve Terakki üyelerinin saygınlığını arttırmak

ALMANYA’NIN OSMANLI DEVLETİNİ SAVAŞA ZORLAMASININ SEBEPLERİ

1. 
   Boğazlar kapatılarak Rusya’ya yardım gitmesi engellenecek.
   
2. 
   Süveyş kanalı ele geçirilerek İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısı kesilecekti
   
3. 
   Yeni cepheler açılacak,İtilaf askerleri buraya kayacağı için Almanya’nın yükü hafifleyecekti
   
4. 
   Padişahın halifelik gücünden yararlanılacak(Panislamizm).Böylece ,İngiliz ve Fransız sömürgelerindeki askerler ayaklandırılacaktı.
   
5. 
   ) Osmanlı ülkesinden ham madde sağlanacaktı.
   
6. 
   Rus esareti altındaki Türkler ayaklandırılarak,Rusya’nın yenilmesi sağlanacak.
   

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞININ ÇIKIŞI

Devletler silahlanmalarını tamamlayıp kıvılcım beklerken,bir ziyaret esnasında Avusturya Macaristan veliahtının bir Sırplı tarafından öldürülmesi ve sorumluların 24 saat içinde bulunmasının istenmesine rağmen Sırpların buna yanaşmaması üzerine Avusturya –Macaristan’ın Sırbıstan’a savaş ilan etmesiyle başladı.Rusya Sırpları desteklerken Almanya Avustuya-Macaristan’nın yanında yer aldı.Değişik tarihlerde ittifak ve İtilaf gurubuna ait devletler birbirlerine savaş ilan ederk 4 yıl süren savaşı başlatmış oldular.

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINDA OSMANLI DEVLETİ

Savaşlardan ,yorgun,bitkin,silah ve cephanesi iyice tükenerek çıkan Osmanlı Devleti önce tarafsızlığını ilan etti.Daha sonra İtilaf devletlerine yanaştıysa da,özellikle İngiltere;Almanya’nın sömürgelerine giden yolu keseceğini ve Rusya ile olan bağlantısının kopacağını düşünerek savaşta tarafsız kalmasını istiyordu.Bunun üzerine Osmanlı Devleti Almanya ile gizli bir ittifak antlaşması imzaladı.

Bu arada İngiliz donanmasından kaçan iki Alman savaş gemisi Osmanlı karasularına girdi.Gemileri geri göndermesi ya da gözetim altına alması gerekirken Osmanlılar bunu yapmadılar.Mürettebatını aynen bırakıp Osmanlı bayrağı çektiler.Goben ve Breslaw olan isimlerini,Yavuz ve Midilli olarak değiştirdiler.İçindeki Alman subaylar bir gece Rusya’nın Sivastopol ve Odessa limanlarını bombalayınca,Rusya Osmanlı Devletine savaş ilan etti.(2 Kasım 1914) Halife Abdülmecit 14 kasımda cihat ilan etti.Böylece Osmanlılar hazır olmadıkları bir savaşa girmiş oldular.
OSMANLI DEVLETİNİN SAVAŞTIĞI CEPHELER

Taarruz(saldırı) Cepheleri:Kafkasya,Kanal(Mısır) cepheleri.

Savunma Cepheleri :Çanakkale,Filistin,Suriye,Hicaz-Yemen,Irak

Müttefiklere yardım için :Makedonya,Galiçya(Romanya)

KAFKAS CEPHESİ

Ruslara karşı 1915’te Enver Paşa’nın komutasında açıldı.

AMAÇLAR

1. 
   Rus esaretindeki Türkleri kurtarmak.
   
2. 
   Kafkasya'da egemenlik kurmak
   
3. 
   Orta Asya Türkleriyle birleşmek.
   

4 Hindistan'a kadar ulaşıp oradaki Müslümanlara yardım etmek.

Soğuk,açlık ve salgın hastalıklar ve Ermenilerin ihaneti yüzünden 90 bine yakın asker hayatını kaybetti. 1916’da Erzurum,Muş,Bitlis,Erzincan ve Trabzon’u işgal ettiler Muş ve Bitlis’i. M.Kemal geri aldı. Trabzon’u kendileri terk ettiler.Bu cephedeki savaş ,Rusya’da ihtilal çıktığı için 3 Mart 1918 tarihinde imzalanan Brest-Litowsk antlaşmasıyla sona erdi ve Rusya aldığı yerleri iade etti .

Kafkas Cephesindeki Başarısızlığın Nedenleri İse Şunlardır:

1. 
   Rusya ağır sanayisini kurmuş,Osmanlılar hafif sanayiden bile yoksundu.
   
2. 
   Ruslar cephaneleri ,trenlerle ve diğer ulaşım araçlarıyla taşırken;Osmanlılar,insan ve hayvan gücüyle taşıyorlardı.
   
3. 
   Mayın tarama gemileri yoktu;taka ve balıkçı ağları kullanılıyordu.
   
4. 
   Alman subaylarının kendi çıkarlarına göre hareket etmeleri.
   

ÇANAKKALE CEPHESİ (SAVAŞI) SEBEPLERİ

1. 
   Rusya’ya silah ve cephane yardımı yapmak
   

b) Boğazları ve İstanbul’u ele geçirip Osmanlı Devletini savaş dışı bırakmak.

c) Rusya’nın ihraç edemediği buğdayı alıp Avrupa’daki açlığa son vermek

d) Süveyş kanalını Osmanlı baskısından kurtarmak.

SONUÇLARI

1. 
   Birinci Dünya Savaşını üç yıl daha uzattı.
   
2. 
   Her iki tarafta 500 bine yakın insan öldü.
   
3. 
   Yardım alamayan Rusya’da halk ayaklanarak rejimi devirdi.(Bolşevizm yerine komünist yönetim kuruldu)
   
4. 
   M.Kemal ülkede ve dünyada tanındı;milli mücadelenin önderi oldu.
   
5. 
   İstanbul ve Anadolu’nun güvenliği sağlandı.
   
6. 
   Kararsız olan Bulgaristan,İttifak gurubunda savaşa katıldı(Böylece Osmanlı Devletiyle Almanya arasında karadan bağlantı kuruldu.)
   

Değerlendirme Soruları: 1)ABD niçin savaşa katıldı? 2) Wilson İlkeleri nelerdir? 3) İtilaf Devletlerinin Yenilen(İttifak) devletlerle imzaladığı ;A)Ateşkes B)Barış antlaşmalarının adları nelerdir?
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞININ GENEL SONUÇLARI

1. 
   İmparatorluklar yıkıldı(Osmanlı,Avusturya-Macaristan,Rusya) yerine yeni devletler kuruldu.(Türkiye,Macaristan,Avusturya,Litvanya,Polonya gibi)
   
2. 
   Milliyetçilik güç kazandı;milli devletlerin sayısı arttı.
   
3. 
   Milyonlarca insan öldü,pek çok yer tahrip edildi.
   
4. 
   Yeni rejimler doğdu(Nazizm-Almanya;Faşizm-İtalya;Komünizm-Rusya gibi.)Cumhuriyet yönetimleri ağırlık kazandı.
   
5. 
   ABD,Avrupa ve Ortadoğu’da etkin bir güç olarak ortaya çıktı.
   
6. 
   Anlaşmazlıkları barış yoluyla çözmek için Milletler Cemiyeti(Cemiyet-i Akvam) kuruldu
   
7. 
   Sömürgecilik yerine manda yönetimleri ortaya çıktı.
   
8. 
   İngiltere ,savaştan güçlenerek;Almanya ,zayıflayarak çıktı.
   
9. 
   Osmanlı Devleti yıkıldı,Anadolu işgale uğradı;Kurtuluş Savaşı başladı
   

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI UYGULANIŞI VE İŞGALLER

Anlaşmanın İmzalanmasının Nedenleri :

1. 
   Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu İttifak Devletlerinin yenilmesi
   

*Bu durum,Osmanlı Devleti ile Almanya’nın bağlantısının kopmasına ve Alman yardımının kesilmesine yol açtı.Öte yandan başkent İstanbul ve Boğazlar Trakya üzerinden yapılacak olası bir düşman saldırısına açık hale geldi

2. 
   Suriye ve Irak’ı ele geçiren İngilizlerin ve Fransızların Güneyden Anadolu’yu tehdit etmeye başlaması
   
3. 
   Wilson İlkelerine umut bağlanması
   

İttihat ve Terakki yönetimi savaşın yenilgiyle sonuçlanacağını anlayınca istifa etti ,yerine Ahmet İzzet Paşa hükümeti kuruldu.Ateşkes teklifinde bulunan yeni hükümetin bu teklifinin kabul edilmesi üzerine tarihimize Mondros Mütarekesi olarak geçen Ateş-kes antlaşması imzalanmış oldu.

Limni adasının Mondros Limanında,İngiliz savaş gemisi Agamemnon’da imzalandı.Türk temsilcisi Bahriye nazırı Rauf Orbay iken İngiliz temsilcisi İngiltere’nin Akdeniz filo komutanı,Amiral Kaltrop’tur.25 açık maddesi ve açıklanmayan (tercüme edilmeyen) gizli maddeleri vardır.

***NOT: Bu antlaşma,İtilaf Devletlerini temsilen sadece İngiltere ile imzalanmıştır,başka delege katılmamıştır.

MADDELERİ VE ÖNEMİ:

• 
  Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak,Boğazlardaki İstihkamlar İtilaf Devletlerince işgal edilecek.
  

*Boğazlar üzerindeki egemenlik sona eriyor,İstanbul’un güvenliği tehlikeye düşüyor,Anadolu ve Trakya toprakları arasında bağlantı kesiliyordu

SORU:Anadolu ve Trakya toprakları arasındaki bağlantı ne zaman sağlanmıştı?

• 
  Osmanlı ordusu terhis edilecek,orduya ait silah ve cephane İtilaf devletlerine teslim edilecek
  
• 
  Osmanlı donanması İtilaf Devletlerinin göstereceği bir yerde gözetim altında tutulacak
  

*Bu iki madde ile Osmanlı Devleti savunmasız duruma getirilmiştir.

- Hükümet haberleşmesi dışındaki bütün haberleşmeler İtilaf devletlerince denetlenecek

- İtilaf Devletleri,demir yolları ve ticaret gemilerinden faydalanabilecek

- Toros Tünelleri işgal edilecek

- Hicaz,Yemen,Asir,Suriye,Irak,Trablusgarp ve Bingazideki Türk birlikleri İtilafa Devletlerine teslim edilecek

- Alma ve Avusturya uyruklu asker ve sivil memurlar Osmanlı ülkesini terk edecekler

SORU:Niçin böyle bir karar alınmış olabilir?

• 
  İran ve Kafkasya’daki Türk birlikleri savaş öncesi sınırlara çekilecek
  
• 
  İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edici bir durum ortaya çıkarsa ,herhangi bir stratejik yeri işgal edebilecekler
  

*Anadolu’nun hukuk dışı işgaline ortam hazırlayan bu 7.madde antlaşmanın en önemli maddesidir ve Osmanlı Devletinin doğrudan egemenlik haklarını yok etmeyi amaçlayan bir maddedir.

- Doğudaki altı vilayette [Vilayet- i site= Sivas,Erzurum,Van,Bitlis,Harput(Elazığ), Diyarbakır] karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecekler (24.madde)

*Ateşkes Antlaşmasının İngilizce metninde bu iller Ermeni vilayetleri olarak ifade edilmiştir.Bu madde ile Rus işgalinden kurtarılan bu iller Ermenilerin işgaline bırakılmak isteniyordu.
**Osmanlı Devletini fiilen yok sayan Mondros Ateşkes Antlaşması,I.Dünya Savaşı yıllarında İtilaf Devletlerinin aralarında yaptıkları gizli antlaşmalara dayanıyordu;Rusya’da ihtilal olup savaştan çekilince bu maddeleri açıklamıştır.
MÜTAREKENİN UYGULANIŞI VE İŞGALLER

Ateşkesin hemen ardından İtilaf devletleri antlaşmayı uygulamaya koydular;

Türk ordusu terhis edilirken ,silah ve cephanelere el konuyor,ulaşım ve haberleşme araçları da denetim altına alınıyordu.

*İlk işgal edilen Türk toprağı Musul’dur.(3 Kasım 1918)

60 parçalık İtilaf devletleri donanması 13 Kasım 1928’de İstanbul Limanına demirledi.Boğazlar işal edildi,Osmanlı Hükümeti denetim altına alındı.

***İstanbul fiilen işgal edilmeye başlandı.Bu arada Fransız generali Franchet Esperery’nin Rumların hediye ettiği beyaz bir atla(Fatih’in İstanbul’a girişini taklit ederek)İstanbul caddelerinde azınlıkların taşkınlıkları arasında törenle dolaşması ibret vericidir.

7.madde gerekçe gösterilerek

İngilizler;Musul ,İskenderun,Antep,Maraş,Batum ve Kars’ı işgal ettiler.Samsun,Merzifon,Eskişehir,İzmit ve Afyon’a askeri kıtalar gönderdiler.

*İngilizler daha sonra yaptıkları bir antlaşma ile (15 Eylül 1918) Maraş,Antep ve Urfa’yı Fransızlara terk ettiler.

Fransızlar;Dörtyol,Mersin,Adana’yı işgal ettiler ;Afyon’a askeri birlik gönderdiler.

İtalyanlar;Antalya,Burdur,Isparta,Muğla,Marmaris ve Kuşadası’nı işgal ettiler;Konya’ya askeri birlik sevkettiler.

Yunanlılar;Trakya,Uzunköprü,ve Hadımköy demiryollarını işgal ettiler.
İŞGALLERE KARŞI TEPKİLER

Osmanlı Devleti işgaller karşısında beklenen tepkiyi gösteremedi;Türk milleti ise direniş cemiyetleri kurarak(Yaralı Cemiyetler) ve protesto mitingleri düzenleyerek ilk tepkilerini göstermiştir.

İşgallere karşı ilk direniş Hatay Dörtyol’da olmuştur.

İtilafa Devletlerinin baskısı ve işgallerin yaygınlaşması üzerine Ahmet İzzet Paşa hükümeti istifa etti,yerine geçen Ali Rıza Paşa hükümeti de gene aynı nedenlerle istifa etmek zorunda kaldı,ardından Tevfik Paşa hükümeti kuruldu.Tevfik Paşa hükümeti de istifa edince Milli Mücadeleye muhalefet eden Damat Ferit Paşa tekrar hükümet kurmakla görevlendirildi.Bu arada Sultan Vahdettin baskılara dayanamayarak Meclis- i Mebusan’ı kapattı(21 Aralık 1918),hükümet denetimsiz kaldı,ancak meclis Anadolu’da uyanan milli hareket sonucunda 12 Ocak 1920’de tekrar açılacaktır.

MUSTAFA KEMAL’İN TEPKİSİ

Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sırada Yıldırım Orduları Gurup Komutanı olarak Suriye’de bulunan Mustafa Kemal Paşa ,özellikle ülkeyi yabancı işgallerine açık hale getiren maddelerine itiraz etti ve sert tepki gösterdi ,işgallere karşı tedbirler alacağını ve İskenderun’un işgaline müsaade etmeyeceğini bildirdi.Bunun üzerine yıldırım orduları lağvedildi,Mustafa Kemal Harbiye Nezareti’nin emrine alınarak İstanbul’a çağrıldı.

*Mustafa Kemal 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldiğinde boğazda demirlemiş bulunan gemileri yaşlı gözlerle süzerek “Geldikleri gibi giderler “ demişti,r.Nitekim,2 Ekim 1923’te İstanbul’u Türk bayrağını selamlayarak terk etmişler ve Atatürk’ün bu sözü gerçekleşmiştir.

PARİS BARIŞ KONFERANSI

I.Dünya Savaşının sona ermesinden sonra İtilafa Devletleri yenilen devletlerin durumunu görüşmek üzere Pariste bir konferans toplanmasına karar verdi.Konferansa;İtalya,İngiltere,Fransa ve ABD katıldı.

Yapılacak yeni düzenlemelerin Wilson İlkelerine göre yapılması bekleniyordu ama bu gerçekleşmedi.
Konferansta Osmanlı Devleti’nin nasıl paylaşılacağı konusu da ele alındı.Wilson İlkelerinde yer alan bire maddeye göre çoğunluğu kimlerden oluşuyorsa orası onların sayılıyordu.Rumlar ve Ermeniler Konferansa sundukları sahte belgelerle dünya kamuoyunu etkilemeye çalıştılar .Yunanistan,Batı Anadolu’da Rumların çoğunlukta olduğunu ve Türklerin Rumlara baskı yaptığını oraların kendisine verilmesi gerektiğini savundu,bu savunması İngilterece kabul gördü ve 10 Mayıs 1919’da İzmir ve çevresinin Yunanistan tarafından işgalini kararlaştırdı.

**İzmir ve çevresi I.Dünya savaşı sırasında yapılan gizli antlaşmalara göre İtalya’ya verilmesi gerekiyordu.Ancak İngiltere ,sömürge yollarının güvenliği için ,Doğu Akdenizde ve Boğazların yanıbaşında güçlü bir İtalya yerine,daha güçsüz olan ve sözünü geçirebileceğine inandığı Yunanistan’ın buralar sahip olmasını tercih etmiştir.İngiltere’nin bu iki yüzlü tutumu İtalya’yı gücendirdi ve İtilaf Devletleri arasında ayrılıklara yol açtı.

Paris Konferansında İtilaf Devletlerince hazırlanan ve I.Dünya Savaşını sona erdiren barış antlaşmaları şöyledir:

• 
  Versay - 28 Haziran 1919 -Almanya
  
• 
  Sen Jermen 10 Eylül 1919 -Avusturya
  
• 
  Triyanon 10 Eylül 1919 -Macaristan
  
• 
  Nöyyi 27 Aksım 1919 -Bulgaristan
  
• 
  Sevr 10 Ağustos 1920 -Osmanlı Devleti
  

İZMİR’İN İŞGALİ

İşgalin Nedenleri:

1. 
   Batı Anadolu eskiden Yunanlılarındı(Tarihi iddia)
   
2. 
   Batı Anadolu’da Rum nüfusu Türk nüfusundan fazladır
   

• 
  Avrupa ve ABD kamuoyu aldatılmak istenmekte ve görünüşte Wilson İlkelerine dayanılmaktadır
  

3. 
   Batı Anadolu’da Türkler Rumları katletmekte ve baskı uygulamaktadır.
   

• 
  Mondrosun 7. maddesine dayanılarak işgal haklı gösterilmek istenmektedir.
  

İşgal 15 Mayıs 1919’da başladı ,Osmanlı Hükümeti ve İzmir Valisi işgale gereken tepkiyi gösteremedi.

İŞGALİN SONUÇLARI

• 
  İşgalin haber alınması üzerine 14 Mayıs gecesi İzmir halkı Bahri Baba Parkı’nda toplanarak büyük bir protesto mitingi düzenledi.
  
• 
  Reddi İlhak ve Kuvayı Milliye teşkilatı kuruldu
  
• 
  Türk milleti,İtilaf Devletlerinin gerçek niyetini anladı
  
• 
  Kurtuluş Savaşının başlaması için bir kıvılcım oldu
  
• 
  Milli bilincin uyanmasında büyük bir etken oldu
  
• 
  Gazeteci Hasan Tahsin’in Yunan işgal birliğine ateş açması ,İzmir’de Türk direnişini başlattı.
  
• 
  Yunanlılar,yerli Rumların da desteğiyle Türk halkını katliama giriştiler.Bu katliamı İzmir Metropolitanının da teşvik etmesi ibret vericidir.
  
• 
  Amiral Bristol Raporu hazırlandı.
  

İzmir’in işgalinden sonra ortaya çıkan tepkiler sonunda ,bölgeye ABD Amirali Bristol Başkanlığında bir teftiş heyeti gönderildi.(11 Erkim 1919). Bölgede incelemelerde bulunan Bristol,Paris Barış Konferansına sunduğu raporda;

“İddia edildiği gibi İzmir dahil Batı Anadolu’da Rumların çoğunlukta olmadığı aksine Türklerin ezici bir çoğunluğa sahip olduğu,karışıklıkların ve katliamların sorumlusunun Haçlı ruhu ve din düşmanlığı ile hareket eden Yunanlılar ve Rumlar olduğu ,bölgede sükunetin sağlanması için Yunan birliklerinin çekilip yerine İtilaf kuvvetlerinin gönderilmesi “

gerektiğini belirtti.Milli Mücadelenin haklılığını dile getiren ilk belge niteliğini taşıyan bu belge ,İtilaf Devletleri tarafından dikkate alınmadı.

MİLLİ VARLIĞA DÜŞMAN(ZARARLI) VE MİLLİ(YARARLI)CEMİYETLER
ZARARLI CEMİYETLER(KURULUŞLAR)

I-Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler

Rumların kurdukları

a) Mavri Mira Cemiyeti:İstanbul Rum Patrikhanesince kuruldu.(o günkü Yunan hükümetinin sahip olduğu altında daha fazla altına sahipti)

Amacı;Çeşitli illerde çeteler kurmak ve Yunanistan lehine propaganda yapmak(Büyük Yunan Devleti kurmak ve Bizans’ı yeniden canlandırmak)

b) Pontus Rum Cemiyeti:Merzifon Amerikan Kolejinde kuruldu.Pontus adlı bir gazeteleri vardı.

Amacı:Samsun ya da Trabzon merkez olmak üzere;İnebolu(Sinop)’dan Batum’a kadar bir Pontus Rum Devlet’i kurmak.

c) Etnik-i Eterya:

Amacı:Rumların yaşadığı her yeri Yunanistan’a katmak.
Ermenilerin kurduğu

d) Hınçak(çan sesi) ve Taşnak:

Osmanlı Devleti’nde yaşayan Ermenilerce kurulmuştur.

Amacı:Doğu Anadolu ve Çukurova’da bir Ermeni Devleti kurmak.

e) Ermeni İntikam Alayları:Çukurova’da bir Ermeni Devleti kurmak için örgütlenmişlerdir.
Musevilerin kurduğu

f)Musevi Alyans(İsrailit) Cemiyeti:Filistin’de bir İsrail Devleti Kurmak amacıyla örgütlenmiştir.
AZINLIKLARIN KURDUĞU CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

1. 
   Bulundukları yerdeki güvenliği bozarak 7. maddenin uygulanmasını sağlamak.
   
2. 
   Türkleri göçe zorlayarak kendi nüfuslarını çoğaltmak.
   
3. 
   Türk milli birliğini bozmak ve bağımsız devletler kurmak.
   

II-Türk veya Müslümanların Kurduğu Cemiyetler

A) Kürt Teali Cemiyeti:İstanbul’da kuruldu.

Amacı:Yabancı bir devletin himayesinde Kürt Devleti kurmak.
B) Teali İslam Cemiyeti:İstanbul’daki medrese hocalarınca(müderris) kuruldu.

Amacı:Hilafet ve saltanata bağlılığı savundu;milli mücadeleye karşı çıktı.
C) Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası:İstanbul’da kuruldu.

Amacı:Padişah ve hilafete bağlı kalmayı sağlamaktı.Damat Ferit’i destekliyordu.
D) Hürriyet ve İtilaf:İttihat ve Terakki Partisine karşı kurulmuştur.
E) İngiliz Muhipleri Cemiyeti:İstanbul’da kuruldu.

Amacı:Osmanlı Devleti ile İngiltere arasındaki dostluğu kuvvetlendirmek ;Osmanlı devletini İngiliz himayesine almak.
F) Wilson İlkeleri Cemiyeti:İstanbul’da,aydın,yazar ve gazetecilerce kurulmuştur.

Amacı:Osmanlı Devletini ABD himayesine almak.
TÜRK VEYA MÜSLÜMANLARIN KURDUĞU CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

1. 
   Saltanata ve hilafete bağlı görünmeleri
   
2. 
   Milli mücadeleye karşı olmaları
   
3. 
   İşgalci devletlerce desteklenmeleri ya da işbirliği yapmaları
   
4. 
   Kurtuluşu yabancı himayesinde görmeleri
   

MİLLİ (YARARLI ) CEMİYETLER

Başlangıçta Türk’ün haklı davasını yayın yoluyla ve propagandayla savunmaya çalışmışlarsa da ;işgalci devletlerin haksız tutumu ve İzmir’in işgali bu tür mücadelenin yeterli olamayacağını göstermiş ve silahlı mücadeleye başlamışlardır.Her Cemiyet bir zararlı cemiyete karşı kurulmuştu ve sadece kendi bölgesini savunuyordu,aralarında koordinasyon yoktu.

a) Doğu Anadolu Müdafa ı Hukuk Cemiyeti:Merkezi İstanbul’du ama Erzurum ve Elazığ’da da şubeleri vardı.

Amacı;Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesine engel olmak.(Taşnak ve Hınçak Cemiyetine karşı kurulmuştur.)
b) Trakya Paşaeli Müdafa-ı Hukuk Cemiyeti: Edirne’de kuruldu.

Amacı:Yörenin Yunanistan’a katılmasını önlemek ve Rumların taşkınlıklarına karşı koymaktı.(Mavri Mira Cem. Karşı kurulmuştur)
c) Trabzon Muhafaza i Hukuk i Milliye:Trabzon’da kurulmuştur.

Amacı:Trabzon ve çevresinde Rum devleti kurmayı

önlemek.(Pontus Rum ve Etnik-i Eterya Cem.karşı kurulmuştur)

d) Kilikyalılar Cemiyeti:İstanbul’da kuruldu.

Amacı:Adana ve çevresinin Ermenilere verilmesine engel olmaktı.(Ermeni İntikam Alayları ve Hınçak ve Taşnak Cem. Karşı kurulmuştur)
e) İzmir Müdafa- i Hukuk –ı Osmaniye Cemiyeti ve Reddi İlhak Cemiyeti:İzmir’de kuruldular.

Amaçları:Ege bölgesinin Yunanlılara verilmesine engel

olmak (İzmir Müdafa-ı Hukuk Cemiyeti ,silahlı mücadeleyi ilke edinmişti.)(Mavri Mira Cemiyetine karşı kuruldular)

f) Milli Kongre Cemiyeti:İstanbul’da kuruldu.

Amacı:Türklere karşı dünyada yapılmış ve yapılmakta olan zararlı propagandalara yayım yoluyla karşı koymak,Türk milletinin haklılığını tüm dünyaya duyurmak.(Diğer yararlı cemiyetler,genelde silahlı mücadeleyi benimserken bu cemiyet yayın yoluyla karşı çıkmayı uygun bularak diğer cemiyetlerden ayrılır)
MİLLİ CEMİYETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

1. 
   Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra ( İzmir’in işgal edilmesiyle) kuruldular.
   
2. 
   Düşman işgalini önlemek ve Türk milletinin bağımsız yaşamasını sağlamayı amaç edinmişlerdir.
   
3. 
   Önceleri yayın yoluyla mücadeleyi,sonraları silahlı mücadeleyi
   

benimsemişlerdir.

4. 
   Türk halkını teşkilatlandırmak için bölgelerinde kongreler toplamışlardır.
   
5. 
   Ortaya çıkmalarında Türk milliyetçiliği vardır;milli mücadelenin temelini atmışlardır.
   
6. 
   Sivas Kongresinde birleştirilerek Anadolu ve Rumeli Müdafa ı Hukuk adını almışlardır(Daha sonra ,Halk Fırkası adıyla partiye dönüşmüştür.)
   

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN HAYATI

• 
  1881 yılında Selanik’te Kocakasım Paşa mahallesi,Islahahne caddesinde bu gün müze olarak kullanılan 3 katlı evde doğdu.Annesi Zübeyde Hanım,babası Ali Rıza Efendi’dir.Babası sırasıyla;gümrük ve vakıf(evkaf) memurluğu ve kereste tüccarlığı yapmıştır.
  
• 
  Mustafa Kemal’in kendisinden başka 5 kardeşi daha vardır;Fatma,Ahmet,Ömer,Naciye,Makbule.Naciye ve Makbule dışındakiler Kuşpalazı hastalığından küçük yaşlarda ardı ardına ölürlerken,Naciye 12 yaşındayken ölmüştür;Makbule ise 1956 ‘da ölmüştür ve en uzun yaşayan kardeş olmuştur.
  
• 
  Küçük Mustafa okul yaşına geldiğinde annesinin isteğiyle ,geleneksel eğitim veren Mahalle Mektebi’ne yazılır önce.Sonra da babasının istediği daha modern eğitim veren Şemsi Efendi Mektebi’ne(okuluna)yazılır.Böylece her ikisinin de isteği yerine gelmiş olur.
  
• 
  1888’de 7 yaşındayken babasını kaybetmiştir.Babasını kaybetmeleriyle yetim kalan,Mustafa,Naciye ve Makbuleyi anneleri,Selanik yakınlarındaki Langaza’da subaşılık yapan dayı Hüseyin Efendi’nin yanına götürmüş ve orada Rabla adlı çiftlikte çalışmaya başlamışlardır.Ancak eğitimden uzak kalması kimsenin hoşuna gitmemiş ve Mustafa geri dönerek,Selanik’te teyzesinin yanında eğitimine devam etmiştir.
  
• 
  1893’te,İlkokuldan sonra,önce Selanik Mülkiye Rüştiyesine (sivil ortaokul) ,sonra da Selanik Askeri Rüştiyesine gider. (Böylece askerlik mesleğine ilk adımını atmış olur).
  
• 
  ***Bu okuldaki matematik öğretmeniyle aynı adı taşıdığından “Kemal”adını alır.
  
• 
  Babasının ölümüyle hayatı zorlaşan Zübeyde hanım Ragıp Efendi adlı bir kişiyle evlenmiş ve Atatürk’ün üvey kardeşleri olan, Süreyya,Hakkı ve Rukiye doğmuştur
  
• 
  1895’te Manastır Askeri İdadisi’ne (Askeri Lise) girdi, burada yatılı olarak okudu.
  
• 
  1899’da İstanbul Harp Okulu’nun piyade bölümüne girdi.
  
• 
  1902’de Kurmay Subay (Teğmen)olarak İstanbul Harp Akademisi’ne seçildi.
  
• 
  1905’’te Harp Akademisini Kurmay Yüzbaşı olarak bitirdi.Ve ilk görev yeri olan Şamdaki 5. Orduya bağlı 30. Süvarı Alayına atandı.
  
• 
  Şamdaki arkadaşları ile Vatan ve Hürriyet Cemiyeti adıyla bir dernek kurdu.Stajını Şam’da tamamladıktan sonra Makedonya’da II.Ordu’ya atandı.
  
• 
  Daha sonra ,merkezi Manastır’da bulunan III. Ordu Karargahına atandı.31 Mart Ayaklanmasının bastırılması için İstanbul’a gelen Hareket Ordusu’nun Kurmay Başkanlığını yaptı.
  
• 
  Trablusgarp Savaşı’na ,Enver Paşayla beraber gönüllü olarak katıldı.Derne ve Tobruk’ta başarılı savunma savaşları yaptı.Rütbesi binbaşılığa yükseltildi.
  
• 
  1910 yılında Fransa’ya gönderildi ve Picardie Manevralarına katıldı.
  
• 
  Balkan Savaşlarında Bahr i Sefid (Akdeniz) Harekat Şubesi Müdürlüğüne atandı. Dimeteko ve Bolayır Kolordusu Kurmay Başkanlığına getirildi.Dimeteko ve Edirne’nin alınışında hizmetleri görüldü.Balkan Savaşından sonra Sofya’da ateşemiliter(askeri ateşe) iken yarbaylığa terfi etti.
  
• 
  Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşından önceki son görevi Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’dır.
  
• 
  I.Dünya savaşında faal bir hizmet istediyse de uzun süre kendisine verilmedi.Daha sonra merkezi Tekirdağ’da bulunan 19.Tümen Komutanlığına atandı.I.Dünya Savaşında Çanakkale Cephesinde 19.Tümen Komutanı olarak büyük başarılar kazandı.(Arıburnu,Anafartalar,Conkbayırı)Rütbesi albay oldu(1915)
  
• 
  Edirne’de bulunan 16.Kolordu Komutanlığına atandı.Bu ordu,Kafkas Cephesine sevkedilmek üzere Diyarbakır’a nakledilince Diyarbakır’a gitti.Rütbesi generalliğe yükseltildi.(1916)
  
• 
  Ruslardan Muş ve Bitlis’i aldı.Ardından II.Ordu Komutanı oldu.(1917)
  
• 
  Bu arada veliaht Vahdettin’le beraber Almanya’ya gitti,orada rahatsızlandı ve kısa süreli tedavi gördü.
  
• 
  Suriye’deki 7. Ordu komutanlığına 1917 ‘de atandı.Iraktaki 6. ordu ile Suriyedeki 7. Ordunun birleşmesiyle “Yıldırım Orduları Grubu “kurulmuştu.Başında Alman general Limon Von Sanders vardı.1918’de onun yerine Yıldırım Orduları Grup Komutanlığına atandı.Birkaç gün sonra ,Mondros Mütarekesi imzalanınca, İstanbul’a çağrıldı.
  
• 
  24 Nisan 1920’de ve 13 Ağustos 1923’te iki kere TBMM başkanı seçildi;bu, hem devlet başkanlığı hem de başbakanlık anlamına geliyordu.
  
• 
  29 Ekim 1923’te Cumhurbaşkanı seçildi.Sonraki yıllarda üç kez daha yeniden cumhurbaşkanı seçildi;
  

1927,1931 ve 1935.(Yeni anayasa gereği 4 yılda bir cumhurbaşkanı seçilmesi gerekiyordu.)

• 
  29 Ocak 1923’te evlendi;5 Ağustos 1925’te boşandı.Hem devlet işleri hem de yurt gezileri nedeniyle eşine ayıracak zamanı olmuyordu.
  

• 
  Öz çocuğu olmayan Mustafa Kemal çocukları çok severdi ve pek çok çocuğu evlatlık edinmişti.
  

Sabiha(Gökçen),Ülkü(Doğançay),Afet(İnan),Nebile,Rukiye(Erkin)Abdurrahim(Tunsak),çoban(Sığırtmaç) Mustafa…

• 
  Sakarya adlı atına ve köpeği Fox’a çok önem verirdi.
  
• 
  Kitap okumayı,müzik dinlemeyi(Rumeli Türküleri),dans etmeyi,bilardo ve tavla oynamayı,ata binmeyi,yüzmeyi çok severdi;zeybeği ve güreşi izlemeyi de severdi.
  
• 
  Fransızca ve Almanca biliyordu.
  

ESERLERİ

1. 
   En büyük eseri Türkiye Cumhuriyeti’dir.Ayrıca İlke ve İnkılapları da bize bıraktığı eserlerdendir.
   
2. 
   Cumhuriyet Halk Fırkasının İkinci büyük kurultayında(15-20 Ekim 1927) okuduğu ve milli mücadele için önemli bir belge olan Nutuk da O’nun ölmez eserleri arasındadır.Mustafa Kemal,Samsun’a çıkışını anlatarak başladığı bu eseri Gençliğe Hitabe ile bitirir.1927 yılına kadar gerçekleştirdiği inkılap hareketlerinden de söz eder.Toplam 36,5 saat süren bu okuyuşunu 6 günde yapmıştır.
   
3. 
   Liselerde okutulmak üzere hazırlanan Vatandaş için Medeni Bilgiler adlı kitabın ve dört ciltlik Genel Tarih adlı kitabın hazırlanmasında da büyük emeği vardır.
   
4. 
   Orta öğretimde okutulmak üzere Geometri adıyla başka bir kitabı daha vardır.(1937’de Dolmabahçe sarayında yazmıştır.(Liselerde okutulan Geometri kitaplarında çok sayıda Farsça ve Arapça tabir bulunduğu için Türkçe terimlerle öğrenmenin daha kolay olacağını düşünmüştür.)
   
5. 
   Takımın Muharebe Eğitimi(Almanca’dan tercüme etmiştir)
   
6. 
   Cumalı Ordugahı(Makedonya bölgesindeki ordugahında yazmıştır)
   
7. 
   Tabiye Tatbikat ve Seyahatı
   
8. 
   Bölüğün Muharebe Eğitimi
   
9. 
   Zabıt ve Kumandan ile Hasbihal (Subay Komutanla Konuşmalar).1914 yılında yarbay rütbesiyle Sofya’da bulunduğu sırada yazmıştır.
   
10. 
    Tabiye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih
    

KURDUĞU KURUM VE KURULUŞLAR

• 
  Anadolu Ajansı
  
• 
  Ankara Hukuk Fakültesi
  
• 
  Ankara(Atatürk )Orman Çiftliği (1925 yılında toprağa daha yakın olmak ve köylüye ekim dikim hakkında bilgi vermek üzere bir miktar toprak satın alarak bizzat oluşturmuştur.İçine bir de köşk inşa ettirmiştir.1937’de bağışlamıştır.)
  

• 
  Devlet Hava yolları
  
• 
  Devlet İstatistik Enstitüsü
  
• 
  Halkevleri
  
• 
  Merkez Bankası
  
• 
  Sanayi ve Maadin Bankası
  
• 
  Türk Dil Kurumu
  
• 
  Türk Kuşu(Uçuş Eğitimi İçin)
  
• 
  Türk Tarih Kurumu
  
• 
  Türkiye Şeker Fabrikası
  
• 
  İş Bankası (1924)
  
• 
  Bursa Merinos Halı Fabrikası
  
• 
  Çocuk Esirgeme Kurumu
  
• 
  Demiryolları ve Limanlar Genel Müdürlüğü
  
• 
  Elektrik İşleri Etüt İdaresi
  
• 
  Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü
  
• 
  Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı
  
• 
  Sümerbank
  
• 
  Ziraat Bankası(Temelleri 1867’de atılmıştı,1924’te Türk adı eklenerek devlet bankası haline getirildi.)
  
• 
  Uluslar arası İzmir Fuarı
  
• 
  Ziraat Okulları ve Yüksek Ziraat Enstitüleri
  

MUSTAFA KEMAL’İN KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ

Atatürk;vatanını ve milletini seven,idealist,mantıkçı ve gerçekçi,alçakgönüllü,sabırlı,disipline önem veren,ileri görüşlü,açık sözlü,çok yönlü,öğretici,sanatsever,yönetici,kararlı ve mücadeleci,planlı çalışmayı seven,inkılapçı,birleştirici ve bütünleştirici ,insan ve insanlık sevgisiyle dolu bir kişiliğe sahiptir.