İnkilap tariHİ ders notlari (Sekizinci Sınıflar İçin)

iLK T.B.M.M’NİN ÖZELLİKLERİ

• 
  Güçler birliği ilkesi benimsenmiştir.(yasama ,yürütme ,yargı güçlerinin mecliste toplanması)Böylece çabuk ve uygulanabilir kararların alınması sağlanmıştır.(Çünkü o sırada ülkemiz işgal altında)
  
• 
  Türk adı taşıyan ve milliyetçi ilk meclistir.
  
• 
  Kurucu bir meclistir(20 Ocak 1920’de ilk anayasayı kabul ettiği ,yeni bir Türk devletinin temellerini attığı için)
  
• 
  Milli bir meclistir.(Egemenliğin kaynağı milletin kendisidir.)
  
• 
  İhtilalcı bir meclistir(kurulu düzen dışında yeni oluşumu kabul etmiştir)
  
• 
  İç politikada halkın çıkarları ön planda tutulmuş,dış politikada tam bağımsızlık hedeflenmiştir.
  
• 
  TBMM’nin açılmasıyla milli egemenliğe dayanan ,bağımsız yeni bir Türk devleti kurulmuş oldu.
  
• 
  Egemenliğin kayıtsız şartsız milletin olduğu ve meclisin üstünde bir gücün olmadığı belirtilmiştir.
  
• 
  Meclisin başkanı aynı zamanda hükümetinde başkanıdır
  

Padişah ve halifenin yeri meclisin alacağı kararla belli olacaktır.

• 
  Mecliste,üyeler karşı çıktığı için partileşme olmamıştır ama guruplar oluşturulmuştur.I.Gurup (Mustafa Kemal’in Müdafa ı Hukuk Gurubu)II.Gurup,Halk Zümresi,Tesanüt,İstiklal…)
  

• 
  I.TBMM’NİN YAPTIĞI İLK İŞLER
  
• 
  a)Yeni meclisin çıkardığı ilk kanun Ağnam Vergisidir.(24 Nisan 1920) O dönemde alınan Küçükbaş hayvan vergisi dört katına çıkarılmıştır;milli mücadeleye kaynak sağlamak için.
  
• 
  a)İkinci kanun Hıyanet-i Vataniye Kanunu’dur.(Amaçları:Askerden kaçışları önlemek,ayaklanmaları önlemek,Milli harekete karşı olanları cezalandırmak ve TBMM’nin otoritesini güçlendirmek,düzenli ordu kurmak)
  
• 
  c)Hıyanet – İ Vataniye Kanunu uygulamak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu.(Önce asker kaçaklarını yargılarken sonraları milli mücadeleye karşı olanları ,daha sonra ise inkılaplara karşı olanları yargılamıştır.)Üyeleri TBMM tarafından seçiliyordu;böylece yargı yetkisini de kullanmıştır.Alınan kararlar kesindi.Genelde seyyar olarak görev yapmıştır
  
• 
  d)İstiklal Marşını kabul etti
  
• 
  e)Kuvayı Milliyeden düzenli orduya geçişi sağladı
  
• 
  f)Sevr Ant. imzalayanları vatan haini ilan etti.
  
• 
  g)Saltanatı kaldırdı
  
• 
  h)Millet adına dış antlaşmaları onayladı.
  
• 
  ı)Batı cephesinde kurtuluş hareketini başlattı
  
• 
  j)Lozan görüşmelerine ara verilince dağıtıldı.
  

iLK ANAYASA ( TEŞKİLAT-I ESASİYE –( 20 Ocak 1921)

• 
  Kurtuluş savaşının devam ettiği günlerde kabul edilmiştir.
  
• 
  Bu anayasa ile Türk tarihinde ilk kez egemenlik ulusa verilmiştir.
  
• 
  Güçler birliği prensibi benimsenmiştir.(Yasama, yargı, yürütme meclis tarafından yapılıyor.)
  
• 
  Yeni Türk Devletinin hukuki ve siyasal belgesi olmuştur.
  
• 
  Anayasaya göre meclis başkanı hükümetin de başkanı olmakla “Meclis Hükümeti Sistemi” benimsenmiştir.
  

NOT:Cumhuriyetin ilanıyla “Meclis Hükümeti Sistemi” terkedilerek “Kabine Sistemi” ne geçilmiştir.
T.B.M.M'YE KARŞI TEPKİLER (AYAKLANMALAR)

Damat Ferit Hükümeti,TBMM’ye karşı çeşitli tedbirler almıştır.

1. 
   Kuvayı Milliye'ye karşı,Kuvayı İnzibatiye’yi kurmuştur.
   
2. 
   Atatürk ve arkadaşlarının vatan haini olarak ilan edildiği ve onların idama mahküm edildiği mahkemeler kurulmuştur.
   
3. 
   Müftülere,Milli mücadele hareketini yürütenlerin din düşmanı olduklarını belirten fetvalar yayınlatmış ve düşman uçaklarıyla köylere atılmıştır.
   

Baş gösteren iç isyanlarla milli kuvvetler uğraşmak zorunda kalmış, kardeşi kardeşe boğduran bu kanlı olayların bastırılması için, Yunanlılar' a karşı kullanılan dört tümenden fazla kuvvet, cepheden çekilerek isyancılarla meşgul olmuştur. Yeni meclisin en çok önemle uğraştığı bir problem olarak iç isyanlar, millî bünyeyi uzun süre kemirmiştir.
iLK TBMM’NE KARŞI ÇIKAN AYAKLANMALAR

Ayaklanmaların çıkmasında;

• 
  Bazı çıkar sahiplerinin halkı kışkırtması
  
• 
  Azınlıkların devlet kurmak istemesi
  
• 
  İstanbul hükümetinin M.Kemal aleyhinde bildiriyi Anadolu’da halka dağıtması
  
• 
  Düzenli ordu kurulması sırasında bazı Kuva-yi Milliyecilerin orduya katılmak istememesi
  
• 
  M.Kemal’in idam cezasına çarptırılmış olması
  
• 
  Milli mücadeleye engel olmak istenmesi
  
• 
  Halkın milli bilincinin zayıflatılmak istenmesi
  
• 
  TBMM’yi yetkisiz bir organ durumuna getirmek istenmesi
  
• 
  Anadolu’nun işgalinin kolaylaştırmak istenmesi
  
• 
  Milli egemenliğin gerçekleşmesine engel olmak istenmesi gibi nedenler etkili olmuştur.
  

AYAKLANMALARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

1. 
   Genellikle İtilaf devletlerinin kışkırtmasıyla çıkmış ve dini motifler kullanılarak halkın dini duyguları sömürülmek istenmiştir.
   
2. 
   Genellikle işgal edilmemiş bölgelerde çıkmış ve halkın çoğu katılmamıştır.
   
3. 
   Milli kuvvetlerin bir kısmı ayaklanmaların bastırılmasında görevlendirildiği için düşman ilerleyişi hızlanmış,işgal alanı genişlemiştir.
   
4. 
   büyük insan ve kaynak kaybına sebep olmuş,milli mücadelenin kazanılması gecikmiştir.
   
5. 
   TBMM’nin saygınlığı artmış,İstanbul hükümeti ise saygınlığını yitirmiştir.
   

Ayaklanmaları Dört Gurupta Ele Alabiliriz:

I- İstanbul Hükümetince Çıkarılan Ayaklanmalar:

1.) Anzavur –Ahmet Anzavur Ege taraflarında harekete geçti,Demirci Mehmet Efe bastırdı.

2.) Kuva-yi İnzibatiye(Halifelik Ordusu)İstanbul taraflarında harekete geçti.Ali Fuat Paşa ayaklanmayı bastırdı Bir bölümü milli kuvvetlere katıldı.(Bu ikisi ,boğazlar çevresinde çıkarılmış ve İngilizlerden destek görmüştür.Boğazların denetimini ellerinde tutmak istiyorlar.)

II- İstanbul Hükümeti ve İngilizler Tarafından Desteklenen Ayaklanmalar

1.) Bolu-Düzce-Hendek ve Adapazarı -İngilizler “halifelik elden gidiyor” diye kışkırttılar.Ali Fuat Paşa ve Refet Bele ayaklanmaları bastırdı.

2.) Yozgat Yenihan, Konya , Afyon

3.) Milli Aşireti ayaklanmaları(Urfa cıvarı),Cemil Çeto (Batman cıvarı)),Koçgiri (Sivas cıvarı)ayaklanmaları Kürtçülük propagandası sonucu çıkmıştır.

ayaklanmaları işgalci güçlerin Kürtçülük propagandaları sonucunda çıkmıştır)

III- Azınlıkları Çıkardığı Ayaklanmalar:

1.)Rum Pontus , 2.)Ermeni ayaklanmalarıdır.

IV- Kuva-yi Milliye Yanlısı Olup Sonradan Ayaklananlar

Çerkez Ethem , Demirci Mehmet Efe ayaklanmalarıdır.