|
T.B.M.M’NİN AYAKLANMALARA KARŞI ALDIĞI TEDBİRLER -
29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.
-
11 Eylül 1920’de İstiklal Mahkemeleri kurularak isyancılar sert bir şekilde cezalandırıldı.
-
İstanbul hükümetinin olumsuz propagandalarına karşı halkı doğru bilgilendirmek için Anadolu Ajansı kuruldu.
-
Damat Ferit hükümetinin Anadolu hareketi aleyhine yaptırdığı fetvaya karşı Ankara müftüsü Rıfat Börekçi fetva yayınlayarak Anadolu’daki mücadelenin haklılığı tüm yurda ilan edildi.
-
İstanbul hükümetiyle her türlü haberleşme kesildi(Otoritesini güçlendirmek için)
-
Ayaklananlar üzerine Kuvay- ı Milliye birlikleri gönderildi.
-
Damat Ferit vatan haini ilan edildi.(Böylece Damat Ferit’in hareketine karşılık verilmiştir)
SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920) -
I.Dünya savaşı bittiğinde itilaf devletleri diğer devletlerle barış antlaşmalarını hemen imzalamalarına rağmen Osmanlı Devleti’ni nasıl paylaşacaklarına karar veremedikleri için ve haksız işgallere karşı Türk milletinin gösterdiği tepki yüzünden kesin barışı geciktirdiler.
-
İtilaf Devletleri,Sevr Antlaşmasının taslağını San Remo Konferansında Tevfik Paşa başkanlığındaki Türk heyetine sundular.(11 Mayıs 1920) Heyet ,şartları çok ağır olduğu için bu taslağı reddetti.Bunun üzerine,Sevr’i zorla kabul ettirmek için Yunanlılar Trakya ve Batı Anadolu’da genel bir saldırıya geçtiler (Akhisar,Soma,Manisa,Salihli,Alaşehir,Nazilli,
Bursa,Balıkesir,Bandırma,;Edirne,Tekirdağ,Çorlu).
İngilizler de Karamürsel ve Mudanya’yı işgal ettiler.
-
Bunun üzerine padişah,Meclis-i Mebusan dağıtıldığı için ileri gelen devlet adamları,aydınları ve komutanlarından oluşan Saltanat Şurasını (Dar-ı Şura-yı Saltanat) toplayarak kararın tartışılmasını istedi. Şuraya katılan 51 kişi ayağa kalkarak onayladığını bildirirken ,topçu feriki Rıza Paşa çekimser olduğunu belirtmiştir.Böylece antlaşmanın imzalanmasına karar verilmiş oldu..Paris’e giden heyet antlaşmayı imzaladı.(Maarif Nazırı Bağdatlı Hadi Paşa,Şurayı Devlet başkanı Rıza Tevfik ve Bern elçisi Reşat Halis) .(Sevr,bugün İsviçre sınırlarındadır) Antlaşma 433 maddeden ibarettir
-
Kanuni Esasiye göre Antlaşmanın yürürlüğe girmesi için,Osmanlı parlamentosunca onaylanması gerekiyordu,oysa parlamento dağıtılmıştı;ülkede tek parlamento TBMM idi.19 Ağustos 1920’de yaptığı toplantıda Sevr’i imzalayanları vatan haini ilan etmiş ve Mısak ı Milliden asla vazgeçilemeyeceğine dair yemin edilmiştir.Mecliste onaylanmadığı için yürürlüğe girmeyen bu antlaşma,I.dünya Savaşı sonucunda imzalanan antlaşmaların en sonuncusu ve en ağırıdır.
-
Bu antlaşmaya göre;
-
İstanbul Osmanlıya verilecek ancak şartlara uyulmazsa işgal edilecek.Boğazlar savaş ve barışta açık olacak ve Boğazlar Komisyonu tarafından yönetilecek.Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti , Suriye ile Irak arasında bir Kürt Devleti kurulacak.Trakya ve Batı Anadolu Yunanistan’a ; Irak ve Arabistan İngiltere’ye;Konya, Antalya ve Muğla tarafları ile Rodos dahil 12 Ada İtalya’ya ;Adana-Malatya-Sivas ve Suriye arası Fransa’ya verilecek.Azınlıklara sınırsız haklar verilecek. Kapütilasyonların her türlüsü devam edilecek ve bütün ülkeler faydalanacak. Mecburi askerlik kalkacak ve 50700 kişiden ibare hafif silahı olan hiçbir ağır silahı ve uçağı olmayacak olan bir ordusu bulunacak.(deniz gücü 13 gemiden ibaret olacak)
ÖNEMİ
-
Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti yok sayılmıştır.
-
İtilaf Devletleri Osmanlı Devletini paylaşmışlardır.
-
Damat Ferit bir kez daha istifa etti;yerine Tevfik Paşa geçti.
-
İtilaf Devletleri Son Osmanlı Mebuslar Meclisini dağıttıkları için bu antlaşma meclis tarafından onaylanmadığından hiçbir hukuki geçerliliği yoktur,uygulanmamıştır;1878 Ayastefanos(Yeşilköy) Antlaşmasına benzerlik gösterir.
KURTULUŞ SAVAŞI (MİLLİ MÜCADELE)
Mondros Ateşkes Antlaşmasının uygulanmaya konmasıyla başladı.Türk Milletinin bağımsızlığını,vatanını,namusunu kurtarmak ve düşmanı yurttan atmak için yaptığı topyekün mücadelenin adıdır.Bu mücadeleyi ilk olarak yapan güç de Kuvayı Milliyedir..Dışta ;İngiltere,Fransa,İtalya ve Yunanistan;İçteyse,Ermeni,Rum ve milli harekete tavır alan saltanat yanlılarına karşı yapılmıştır.
Kurtuluş Savaşı başladığında eldeki tek düzenli ordu ,merkezi Erzurum olan 15. Kolordu idi.Ankara'daki Ali Fuat Paşa’nın 20. Kolordusu da önemli bir güçtü.Ordu terhis edildiği için düzenli bir ordu yoktu ve Kuvayı Milliye birlikleri ,1920’ye kadar milli mücadeleyi yürütmüştür.Sivas Kongresinde,Ali Fuat Paşa Batı Anadolu Kuvayı Milliye birliklerinin başına atandı;Güney cephesinde de Ermeni ve Fransızlara karşı mücadele etmek üzere Kılıç Ali görevlendirilmişti.
DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASININ SEBEPLERİ
-
Kuvayı Milliyenin iyi donanmış düşman orduları karşısında başarı şanslarının az olması
-
Kuvayı Milliyenin belli bir otoriteye bağlı olmaması ve bağımsız hareket etmeleri.
-
Kuvayı Milliyenin eğitim,disiplin ve harp sanatından yoksun olmaları
-
Kuvayı Milliyecilerin bir kısmının ihtiyaçlarını karşılamak için halka baskı yapması
-
Türk vatanının en kısa zamanda düşman işgalinden kurtarılmak istenmesi
-
Yeni kurulan devletin güçlü bir ordusunun olmasına inanılması
-
22 Haziran 1920’de başlayan Yunan genel saldırılarında Kuvayı Milliyecilerin başarısız olmaları ve Yunanlıların ,Batı Anadolu ile Trakya’da hızla ilerlemeleri
-
Batı cephesi komutanı Ali Fuat Paşa’nın Gediz Taarruzunda,disiplinsizlik yüzünden başarısız olması
-
Doğu cephesinde ,Ermenilere karşı düzenli ordu birliklerinin kazandığı başarılar…
16 Mayıs 1920’de bütün Kuvayı Milliye birliklerinin yiyecek ve cephane ihtiyaçlarının Milli Savunma Bakanlığınca karşılanmasına karar verildi.22 Haziran 1920’de Batı Anadolu Genel Kuvayı Milliye Komutanlığının adı ,Batı Cephesi Komutanlığı olarak değiştirildi ve başına Ali Fuat Paşa getirildi.Çerkez Ethem de Umum Kuvayı Seyyare(Genel Gezici Kuvvetler) komutanı oldu. . 8 Ekim 1920’de ülkenin her tarafından gelen Kuva-yi Milliye birliklerinin katılımıyla düzenli ordu kurulmuştur
Yunan saldırıları ile Balıkesir ,Bursa,Uşak, Nazilli elden çıktı.Bunun izlerini silmek için Gediz Taarruzu başlatıldı ancak Özellikle Çerkez Ethem’in disiplinsiz hareketleri başarılı olunamadı.Bunun üzerine ,Batı Cephesi yeniden düzenlenerek ikiye ayrıldı;Batı kanadına Albay İsmet İnönü,Güney kanadına İçişleri Bakanı Refet Bele getirildi.Böylece Batı cephesinde düzenli ordu kurulmuş oldu.
Demirci Mehmet Efe ve Çerkez Ethem gibi Kuvayı Milliyeciler düzenli orduya katılmayarak isyan ettiler.İsyanları bastırıldı.Ordudan kaçışları önlemek için de İstiklal Mahkemelerine işlerlik kazandırılmıştır.
Do'stlaringiz bilan baham: |
