Ijtimoiy siyosat

 
umummilliy darajada tatbiq etildi. 
3.1.2-jadvalda XVI–XVIII asrlarda ijtimoiy siyosatning rivojlanish 
bosqichlari keltirilgan: 
3.1.2-jadval 
Yangi davrda ijtimoiy siyosatni rivojlanish bosqichlari
36
 
Davr 
Tarixiy hujjat yoki dalil 
Ijtimoiy himoyaning 
xususiyatlari 
Yangi davr 
1563-yil 
Hunarmandchilik to‗g‗risida qonun 
(Angliya) 
Hunarmandlar va davlat 
xizmatchilari 
mehnat 
faoliyatining 
davlat 
tomonidan 
tartibga 
solinishi 
1601-yil 
Angliya qirolichasi Yelizaveta I ning 
―Kambag‗allik‖ solig‗i to‗g‗risida 43-
sonli qarori – Qambag‗allar va nochor 
qariyalarni ijtimoiy qo‗llab-quvvatlash 
Qonuniy 
asosda 
daromadni 
boylardan 
kambag‗allarga 
qayta 
taqsimlanishi belgilandi 
1662-yil 
Doimiy yashash joyiga bog‗langanlik 
to‗g‗risida akt (Angliya) 
Ko‗chma tilanchilik bilan 
kurashish 
va 
kambag‗allarni 
qo‗llab-
quvvatlashning 
minimal 
me‘yorini belgilash 
1666-yil 
Hayotni shaxsiy sug‗urtalash 
elementlarining joriy qilinishi 
Hayotni va mol-mulkni 
ixtiyoriy 
shaxsiy 
sug‗urtalash elementlari 
1697-yil 
Bristolda (Angliyada) birinchi mehnat 
uyi ochildi 
1765-yil 
Angliyada hayot sug‗urtasi bilan 
shug‗ullanuvchi birinchi sug‗urta 
jamiyatining ochilishi 
Shartnoma asosida tashkil 
etilgan hayot sug‗urtasi 
Sanoat inqilobi sharoitida aholini ijtimoiy himoyalashning ahamiyati 
oshdi. Ushbu davrda mehnat bozorini samarali tartibga solishning bozor 
mexanizmining yo‗qligi natijasida aholining real daromadlari qisqarishi 
36
Роик В.Д. Социальное страхование. 2-е изд., пер. и доп. Учебник и практикум для академического 
бакалавриата. Издательство: Юрайт. 2018. с.75 

---

58 
Angliyada aholining ijtimoiy chiqishlarini kuchaytirdi. G‗arbiy Yevropa 
mamlakatlarida hukumat aholini ijtimoiy himoya qilish va daromadini 
qayta taqsimlashning yangi mexanizmini ishlab chiqishga kirishishdi. 
Milliy iqtisodiyotning sanoatlashishi milliy boylikning ko‗payishi va 
mehnat unumdorligining ortishiga olib keldi. Ushbu jarayon ijobiy 
natijalar bilan birgalikda salbiy oqibatlarga ham sabab bo‗ldi. 
Iqtisodiyotning sanoatlashishi natijasida aholining daromadlar bo‗yicha 
tabaqalanish darajasi kuchaydi va jamiyatdagi ijtimoiy nizolarning 
keskinlashuvi kuchaydi. Ushbu davrda Yevropa mamlakatlarida 
aholining ¼ dan ½ gacha bo‗lgan qismi kambag‗allar toifasiga kirar edi. 
Natijada XVIII-XIX asrlarda ijtimoiy muammolarning ko‗payishi va 
chuqurlashuvi kuzatildi. Ushbu holat davlat tomonidan amalga 
oshirilayotgan ijtimoiy siyosatni chuqur isloh etishni talab qila boshladi.