Iii bob. Sug'urta kompaniyalari moliyaviy barqarorligini ta'minlash amaliyotini takomillashtirish yo'nalishlari

3.9-jadval
Sug'urta kompaniyalarining moliyaviy barqarorligini aniq
tavsiflash uchun zarur bo'lgan umumiy ko'rsatkichlar²⁰

№	Umumiy ko'rsatkichlar	Aniqlash tartibi
1.	Investisiyalarning qoplanishi (Return on investment – ROI)	ROI= Bu erda: NP – sof foyda; TC – jami xarajatlar.
2.	Mustaqillik koeffisienti	– mustaqillik koeffisienti Bu erda: ER – xususiy kapital va sug'urta zaxiralari; A – aktivlar.
3.	Sug'urta zaxiralaridan foydalanish samaradorligi ko'rsatkichi	– sug'urta zaxiralaridan foydalanish samaradorligi Bu erda: E – xususiy kapital; IR – sug'urta zaxiralari.
4.	Sug'urta operasiyalari dinamikasi va sifatining o'zgarish ko'rsatkichi	– sug'urta operasiyalari dinamikasi va sifatining o'zgarishi Bu erda: IR – sug'urta zaxiralari; TEP – jami yig'ilgan sug'urta mukofotlari.
5.	Rentabellik ko'rsatkichi	– rentabellik Bu erda: TEP – jami yig'ilgan sug'urta mukofotlari; TL – da'volar bo'yicha to'langan umumiy zararlar va tuzatish xarajatlari.

O'zbekistonda sug'urta kompaniyalarining moliyaviy barqarorligini ta'minlash bugungi kunda dolzarb masalalardan biri sanaladi, chunki sug'urta kompaniyalarining moliyaviy barqarorligi ularning faoliyat samaradorligini oshiradi, investorlarni jalb qiladi hamda ushbu sohaning rivojlanishiga yordam beradi. Shu sababli mamlakatimizdagi sug'urta kompaniyalarining moliyaviy barqarorlik ko'rsatkichlarini tahlil qilish orqali mavjud muammo va kamchiliklarni aniqlash va bartaraf etish zarur.
Sug'urta kompaniyalari likvidlilik koeffisientlarini tahlil qilishda umumiy va joriy likvidlilik, "xaflilik darajasi mavjud" (kritik) likvidlik, pul zaxiralari likvidliligi, tezkor va mutloq likvidlilik singari asosiy ko'rsatkichlariga e'tibor qaratish lozim. Umumiy likvidlilik ko'rsatkich sug'urta kompaniyalarining to'lovga qobilligini nisbatan to'liq ochib beruvchi ko'rsatkichlardan biri bo'lib, kompaniya tomonidan qisqa muddatli majburiyatlarni bajarish uchun jumladan, sug'urta xodisasi ro'y bergan holatlarda o'z aylanma mablag'larini etarliligini ifodalaydi. Xalqaro amaliyot bo'yicha belgilangan me'yor 1,0 dan katta bo'lishi lozim. Mazkur minimal chegarani belgilanishi, sug'urta kompaniyalari tomonidan qisqa muddatli majburiyatlarni bajarish, sug'urta to'lovlari va sug'urta summalarini sug'urta zaxiralari miqdorida to'lash uchun eng kam miqdorda kerakli aylanma kapitalning xajmini belgilaydi²¹.
Quyida "kafolat sug'urta kompaniyasi" AJning likvidlilik koeffisientlari tahlil qilingan (3.10-jadval). Bunda likvidlilik koeffisientlarini tahlil qilish uchun 5 yillik ma'lumotlardan foydalanilgan.
Joriy likvidlik koeffisienti sug'urta kompaniyasining asosiy moliyaviy barqarorlik ko'rsatkichlaridan biri bo'lib, umumiy likvidlikdan uzoq muddatli debitorlik qarzlarini chegirish orqali balansning joriy likvidliligini ifodalaydi. Mazkur koeffisient sug'urta kompaniyasining joriy holatini baholash imkonini beradi hamda bir hisobot yili mobaynida o'zining qisqa muddatli majburiyalarini joriy aktivlari hisobiga bajara olish imkoniyatini ko'rsatadi.