I ноосфера – табиат тара³³иётининг янги бос³ичи


Тамаддун (Цивилизация)лар



Download 1,16 Mb.
bet7/87
Sana04.04.2023
Hajmi1,16 Mb.
#924756
TuriЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   87
Bog'liq
Ноосфера, геосиёсат ва мафкура

Тамаддун (Цивилизация)лар
т´³нашувига й´л ³´ймаслик
муаммоси.
лам
қанчалик турли-туман к´ринишдаги жисмлардан иборат б´лмасин, у яхлит бир бутун нарса ва ҳодисалар доимий ҳаракатда ва бир ҳолатдан бош³асига ´тиб туриш (айланиш) жараёнида экан, одам уни ана шу холича тасаввур этиши, шундан келиб чи³иб муносабат билдириши заруратдир. Ундан таш³ари, Ер деб аталган шу кичик оламда одамзот битта тур эканлиги, ³андай элат, халк, миллат, ир³ ёки ³андай эъти³од эгаси бўлмасин, барибир, унинг пировард такдири бир эканлигини тан олиш керак б´лади. Зеро, илгарилари алоµида – алоµида яшаган одамлар жамоалари, жамиятлари эндиликда глобаллашув жараёни туфайли, биргаликда µамкор, µамнафас б´либ яшаш йўлларини ³идиришлари, топишлари ниҳоятда зарур.
Фанлардаги ажралишларнинг чуқурлашуви олам ва одам тў²рисида яхлит бир дунё³арашни шакллантира оладиган, уларнинг миллати, ир³и, дини ва илмий ³арашларидан ³атъий назар, биргаликда д´ст б´либ яшаш тамойилларини ³арор топтира оладиган фан µозирча й´³. Аммо шундай ма³омга эга б´ладиган фан албатта керак. Фалсафа ана шундай фан ма³оми (статуси) га эга б´лиши мумкин эди. Аммо оламга, одамга ³арашлардаги хилма-хилликлар, манфаатлар ´ртасидаги хатто антогонистик даражадаги зиддиятлар бунга йўл ³´ймаяпти. Бундай шароитда яна ягона дин яратишни ³ўмсаш майллари юзага келмо³да. Бунинг устига цивилизациялар тў³нашуви хавфи борлигига µам бефар³ ³араб туриб бўлмайди. Чунки µозирги дунёимиздаги баъзи аломатлар христиан дини асосида шаклланган тамаддун (цивилизация) билан ислом дини негизида шаклланган тамаддун ´ртасида зиддиятлар мавжудлигини тасди³лайди. Бош³а динлар ´ртасидаги зиддиятлар µам инсониятни ´йлантирмай иложи йў³. Масалан, араб дунёси билан исроилликлар ўртасидаги зиддиятлар кўпинча диний тус олаётгани бежиз эмас. Ноанъанавий деб аталган диний мазхабларнинг пайдо бўлиши эса одамларда, айниқса ёшларда диний заминда ´зга миллатлар ва мазхаблардаги кишиларда душман образини кўриш, уларга нисбатан даҳшатли тошба²ирликлар қилишни ²оявий жиҳатдан о³лашга олиб келмо³да.
Реал во³еликка реал к´з билан ³араш маъ³ул. А³л соµаси эндиликда Табиат устидан µам ´з хукмронлигини ´рнатиш даражасига к´тарилган экан, унинг меваси ва ҳосиласи б´лган фан- техника ва технология юту³ларини тўлалигича инсониятнинг порло³ келажаги ма³садларига хизмат ³иладиган томонларга буриб юборишни ва умумбашарий ма³садларга айлантириш муаммосини жиддий ўйлаб курадиган ва³т келди. Бу муаммони ҳал этиш йўлларидан биттаси фалсафага фан сифатида ёндашиш, µамма одамларда илмий µа³и³атларга асосланган олам ва одам тў²рисидаги барча билимларни синтез ³ила оладиган ва уларни яхлит дунё³арашга айлантира оладиган фалсафа фанини шакллантириш ма³садга мувофи³дир. Чунки фалсафада миллийлик билан умумбашарийлик муштарак эканлигини эътироф этиш шундай фикрни илгари суришга имкон беради.
Хулоса: а) оламнинг яхлит бир бутунлигини фан исботлаган: б) фанлардаги ажралишлар улардаги хулосаларни синтез ³илиш асосида янгича дунё³арашни шакллантиришни қийинлаштирмоқда; в) фалсафага фан сифатида ёндашув оламнинг бир бутунлиги, одамзотнинг бир тур эканини тан оладиган дунё³арашни вужудга келтириши мумкин.
Калит сўзлар: Эволюция, нотирик ва тирик табиат, моддий бир бутунлик, синергетика қонуни, беқарорлик ва барқарорлик, тартибсизлик ва тартиблилик, дивергенция қонуни, “Рус космизми”, ИТТ, ИТИ, Ғарбча индивидуализм, Шарқча жамоачилик, маънавий-аҳлоқий бўхрон (кризис), глобаллашув, антогонизм, тамаддун, душман образи.



Download 1,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish