R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

24 Q arang: Saburov N . Q onunga ito a tk o r sh axs. — Т.: T D Y U I
nashriyoti, 2003, 7-10-betlar
68

---

3. 
Davlatda huquqning ifodalanishi va harakatini ta ’min- 
lashning ishonchli vositalari mexanizmi mavjudligi25.
H uquq ustunligi haqida gapirganda, albatta, huquq va 
qonunning birligi tamoyilini ham ta ’kidlash lozim. Chunki bu 
huquqiy davlat qurish amaliyoti uchun juda muhim huquqiy 
masala. Zero, huquqiy davlatda istalgan norm ativ-huquqiy 
h u jja t n a fa q a t shakli, n om lanishi, qabul qilinish ta rtib i 
b o ‘yicha emas, balki m azm uni va m ohiyatiga q arab ham 
huquqiy qonun b o ‘lishi kerak.
Buning m a’nosi shuki, mazkur qonun, albatta, o ‘zida inson­
ning tabiiy huquqlarini jamlagan, inson va fuqarolarning huquq 
va erkinliklari borasidagi xalqaro andozalarga mos keladigan, 
qonunda belgilangan asos va tartibda shakllangan davlat organi 
tomonidan qabul qilingan b o ‘lishi kerak.
Chunki, hatto o ‘zida buyuk g‘oyalarni ifodalagan qonun 
ham doim o h uq u q iy q o n u n b o ‘lav erm asligi m um kin. 
M a’lumki, qonunlar mazmunan ilg‘or yoki qoloq, mantiqiy 
yoki ziddiyatli, adolatli yoki adolatsiz bo‘lishi mumkin. Qonun 
ustuvorligi, shu bois, huquqiy davlatning tashqi, formal tarafi, 
aslida esa, huquqiy davlatning ichki, mazmuniy jihati bu — 
bevosita qonunlarning sifati va ichki m ohiyatida namoyon 
b o ‘ladigan jih atid ir, qisqasi, haqiqiy dem okratik davlatda 
qonun huquq mazmun va mohiyatiga mos kelishi kerak.
D avlat, uning o rg an lari, m an sab d o r shaxslar, ja m o a t 
birlashmalari, fuqarolar Konstitutsiya va qonunlarga muvofiq 
ish k o ‘radilar (15-modda).
Konstitutsiya va qonunlar to ‘g‘risida so‘z ketar ekan, avvalo, 
ularning bir-biridan farqini ajratib olish kerak. Konstitutsiya 
davlatning Asosiy Qonuni bo‘lib, u boshqa joriy qonunlardan 
shu bilan farq qiladiki, unda eng asosiy, eng barqaror ijtimoiy 
munosabatlar, uzoq davrlarga m o‘ljallangan asosiy qoidalar 
mustahkamlangan va bu qoidalar bevosita amal qilib, boshqa 
qonun chiqarish hujjatlarida ochib beriladi va aniqlashtiriladi. 
Shu sababli Konstitutsiya garchi muhim bo‘lsada, lekin Asosiy 
Qonun doirasiga sig‘maydigan bir qancha qoidalarni o ‘z ichiga 
olmaydi. Konstitutsiyada mavjud b o igan qoidalar negizida va 
ularni rivojlantirib, zaruriyatga qarab boshqa qonunlar va 
o ‘zgacha me’yoriy-huquqiy hujjatlar ishlab chiqiladi va qabul 
qilinadi. Bunda barcha joriy qonunlarning huquqiy asosi, bosh