Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

Uchinchidan,
fuqarolik institutiga tegishli yana bir asosiy 
qoidalardan sanalgan “Qoraqalpog‘iston Respublikasining fuqarosi ayni 
vaqtda O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi hisoblanadi” mazmunidagi 
prinsip konstitutsiyaviy tuzumni va millatlararo do‘stlikni 
mustahkamlashda katta ma’noga ega.
Uning mazmunidan, birinchidan, Qoraqalpog‘iston Respublikasining 
davlat suvereniteti, ikkinchidan, Qoraqalpog‘iston fuqaroligi maqomi 
e’tirof etilganligini ko‘ramiz.
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining huquqlari, erkinligi hamda 
majburiyatlariga tegishli barcha normalar Qorqalpog‘iston Respublikasi 
fuqarosi huquqiy maqomini ham o‘zida mujassam etadi. 
O‘zbekiston Respublikasining “Mustaqillik deklaratsiyasi” va 
“O‘zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari to‘g‘risida”gi 
ilk hujjatlarida Qoraqalpog‘iston Respublikasining suvereniteti, 
hududiy yaxlitligi va mustaqilligi e’tirof etilib, Konstitutsiyamizdagi 
alohida normalar asosida mustahkamlab qo‘yilgan. Ushbu normalarning 
uzviy davomi Qoraqalpog‘iston Respublikasi fuqaroligiga tegishli 
qonunlarda o‘z aksini topgan. 
Konstitutsiyaning 22-moddasiga ko‘ra, “
O‘zbekiston Respublikasi 
o‘z hududida ham, uning tashqarisida ham o‘z fuqarolarini huquqiy 
himoya qilish va ularga homiylik ko‘rsatishni kafolatlaydi
”. 
Konstitutsiyamizning mazkur moddasida belgilangan ushbu prinsip davlat 
hokimiyatining har bir fuqaro oldida mas’ulligini hamda majburiyat 
16
Қаранг
:
АҚШ
Конституцияси
// 
Конституции
зарубежных
государств
: 
Учебное
пособие
/
Сост
. 
проф
. 
В
.
В
.
Маклаков
. – 2-
е
изд
., 
исправ
. 
И
доп
. –
М
.: 
Издательство
БЕК
. 1999. 554 
б
.
17
Ўзбекистон
Республикасининг
Конституцияси
. – 
Т
.: “
Ўзбекистон
”, 2017. – 76 
б
. 

---

145 
olganligini bildiradi
18
. O‘zbekiston Konstitutsiyasidagi bosh g‘oyalardan 
biri davlat organlari va mansabdor shaxslarning har bir fuqaro oldidagi 
mas’ulligi hisoblanadi. Ushbu g‘oyaning uzviy davomi fuqarolarning har 
doim va qayerda bo‘lishidan qat’iy nazar, uning huquqlari va manfaatlari 
davlatimiz himoyasida ekanligini belgilovchi prinsipdir. O‘zbekiston 
fuqarosi qayerda bo‘lmasin, o‘z fuqaroligini saqlab qolish huquqiga ega. 
O‘zbekiston fuqarolari qonunda belgilangan tartibda chet elda vaqtincha 
yoki doimiy yashayotganligidan qat’iy nazar, o‘z fuqarolik huquqiy 
maqomini saqlab qoladi hamda O‘zbekiston Respublikasi himoyasida 
bo‘ladi. Ushbu qoida 1966-yil 19-dekabrdagi Fuqarolik va siyosiy 
huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro Paktda aks etgan prinsiplarga to‘la mos 
keladi. Jumladan, “ushbu Paktda ishtirok etuvchi har bir davlat o‘z 
hududidagi va o‘z yurisdiksiyasida bo‘lgan shaxslarni mazkur paktda 
e’tirof etilgan huquqlarini hech bir ayirmachiliksiz, jumladan, irqi, 
terisining rangi, jinsi, tili, dini, siyosiy yoki boshqa e’tiqodidan, 
milliy yoki ijtimoiy kelib chiqishi, mulkiy ahvoli, tug‘ilishi yoki o‘zga 
holatidan qat’iy nazar, hurmat qilish va ta’minlash majburiyatini oladi”, 
deb ko‘rsatilgan
19
. 
Yana bir muhim konstitutsiyaviy prinsip Asosiy qonunimizning
23-moddasida “
O‘zbekiston Respublikasi hududidagi chet el 
fuqarolarining va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning huquq va erkinliklari 
xalqaro huquq normalariga muvofiq ta’minlanadi. Ular O‘zbekiston 
Respublikasining Konstitutsiyasi, qonunlari va xalqaro shartnomalari