Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

Savol va topshiriqlar
1. Yaponiyaning hududi, yer maydoni, tabiiy sharoiti va tabiiy resurslariga ta’rif bering.
2. Nima uchun Yaponiya bir millatli davlat hisoblanadi?
48-§. Xo‘jaligi, transporti va tashqi iqtisodiy aloqalari, 
ichki tafovutlari 
Tayanch iboralar
«iqtisodiy mo‘jiza», elektroenergetika, AEs lar, neft va neft-kimyo, avtomobilsozlik, 
kompyuter texnikasi, zamonaviy texnologiyalar.
XX asrning 60-yillaridan boshlab Yaponiyaning «iqtisodiy mo‘jiza»si ja honni 
hayratga sola boshladi. Buning sababi Ikkinchi jahon urushida yengilib, atom 

---

152
bombasining dahshatlarini o‘z boshidan o‘tkazgan mamlakatning tezlik bilan 
qaddini rostlagani va misli ko‘rilmagan sur’atlarda tez rivojlanishga erishgani edi.
Yaponiya «iqtisodiy mo‘jiza»sining asosiy manbayi, mutaxassislar xulosasiga 
ko‘ra, yapon millatining yuqori darajadagi mehnatsevarlik va mehnat intizomi, 
uyushqoqlik va sabr-toqat, ishga mas’uliyat hissi va tejamkorlik kabi ijtimoiy 
xususiyatlari bilan bog‘langan.
Yaponiya iqtisodiyoti yuqori darajada rivojlangan mamlakat. YIM ning 
umumiy hajmi (4628 mlrd. AQSH dollari)ga ko‘ra dunyoda AQSH, Xitoy va 
Hindistondan keyin to‘rtinchi o‘rinni egallaydi. Unda iqtisodiyotning barcha 
tarmoqlari yaxshi rivojlangan.
Yoqilg‘i-energetika 
sanoatida gidro, geotermal, quyosh, dengiz elektro-
stansiyalari ham o‘z hissasini qo‘shsalar-da, asosiy ishni import yoqilg‘ilar aso-
sida ishlaydigan IES va AES lar bajaradi. Mamlakat har yili 200 mln. t neftni 
import qiladi. Shu sababli Yaponiya elektroenergetikasida tobora AES lar hissasi 
ortib bormoqda. Hozirgi vaqtda mamlakatda 30 dan ortiq atom elektrostansiyalari 
qurilgan. 2012-yilda 950 mlrd. kVt/soat elektroenergiya ishlab chiqarildi.
metallurgiya sanoati. 
Yaponiya po‘lat ishlab chiqarish hajmiga ko‘ra, 
jahonda (bir yilda 90 mln. tonnadan ortiq) oldingi o‘rinlardan birini egallaydi. 
Taraqqiy etgan