G. Gutlyýew Awtomatlaşdyrylan taslama düzmegiň ulgamlary Системы Автоматизированного проектирования

1. Taslama düzmegiň prinsipleri we derejeleri.

1. 
   Taslama düzmegiň derejeleri.
   

Tehniki obýekte taslama düzmek - obýektiň obrazy bilen bagly bolup, islendik ýagdaýda, taslama düzmek taslama ýumşy bar bolan ýagdaýda ýerine ýetirilýär. Taslama ýumşy ol ýa-da beýleki resminamalar görnüşinde aňladylyp, obýektiň başlangyç beýan edilmesidir. Düzgün boýunça, taslama düzmegiň netijesinde, berlen şertlerde obýekti döretmek üçin ýeterlik maglumatlary saklaýan resminamalaryň doly toplumy alynýar. Bu resminamalar özünde obýektiň gutarnykly beýan edilmesini jemleýär.

Taslama düzmek - derňew, hasaplama we konstruktorçylyk işleriniň toplumlarynyň ýerine ýetirilmegi netijesinde, obýektiň başlangyç beýan edilmegini gutarnykly beýan edilmä öwürýän prosesdir.

Başlangyç beýan edilmegi gutarnykly beýan edilmä öwürmek, aralyk beýan edilmeleri döredýär. Şeýle beýan edilmelere taslama çözgütleri diýlip, olar boýunça taslama işleriniň tamamlanandygy ýa-da dowam etme ýollary görkezilýär.

Taslama düzmek tutuşlygyna ýa-da bölekleýin kompýuterde ýerine ýetirilse, onda oňa awtomatlaşdyrylan diýilýär.

Çylşyrymly obýektler beýan edilende, olary aýratyn toparlara bölüp basgançaklaýyn beýan edip, iýerarhik derejelerini hem-de aspektlerini gorkezmeli bolýar(sur.1.1). Iýerarhik derejeleriň her birinde ulgamlaryň we elementleriň özlerine mahsus düşünjeleri ulanylýar.

S
urat 1.1. Iýerarhik derejeler we olaryň elementleri.
Elementler funksional nyşanlary boýunça tabyn bölek elementlere bölünip, bu proses, tä nobatdaky element bölünmeýänçä dowam etdirilýär. Şeýle bölünmeýän elementlere, S obýekte görä-baza elementleri (düzüji elementler) diýilýär.

Kesgitleme: S obýektiň funksional nyşan boýunça derejelere bölünmegine iýerarhiklik ýa-da kompozisiýa prinsipi, her derejäniň öz gezeginde, düzüji bloklara-böleklere bölünmegine bolsa dekompozisiýa prinsipi diýilýär.

Senagat obýektleri arhitektura-gurluşyk taýdan taslananda, aýratyn jaýlaryñ, ýollaryñ toplumynyñ, şäherleriñ we ş.m. iýerarhik derejeleri bölünip, olaryñ her biri özlerinden aşakdaky derejedäki elementler üçin ulgam bolup çykyş edýär.