Fe L tuzuvchi: Alimova Manzura



Download 53,46 Kb.
bet3/10
Sana01.06.2022
Hajmi53,46 Kb.
#625040
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Fe\'l

ESLATMA! l.Fe’ldagi nisbat shakllari birga kelgan vaqtda quyidagi tartibda joylashadi: asos+o’zlik+orttirma+majhul+birgalik: kiyintirilishdi. Bunda feMning qaysi nisbatdaligi unga eng oxiri qo’shilgan nisbat shakli bilan belgilanadi.
2.aniq, o’zlik va orttirma nisbat zamon va shaxs-son qo’shimchalarisiz ham qo’llanishi mumkin, majhul va birgalik nisbat zamon va shaxs-son qo’shimchalari bilan birga keladi: ko’r, ko’rin, ko’rgiz, ko’rishdi, ko’rildi.
3.0’zlik, majhul va orttirma nisbat so’z yasovchidan oldin qo’shilishi mumkin: qurilma, yoqilg’1, ko’rgazma.

  1. ayir, qayir so’zlariga -il qo’shilsa, ikkinchi unli tovush tushadi: qayril, ayril. Ycmoq, demoq so’zlariga-il qo’shilsa, bir y tovushi ortadi: deyil, yeyil.

OTIMLI VA OTIMSIZ FE’L
Tushum kelishigidagi so‘zlar bilan bog‘lanadigan fe’llar o’timli fe’llar, bunday xususiyatga ega boTmagan fe’llar o'timsiz fe’llar sanaladi.
0’timli fe’llarga majhul yoki o’zlik nisbat shakli qo’shilsa, o’timli fe’l o’timsiz fe’lga aylanadi: qurdi-qurildi.
O'timsiz fe’llarga orttirma nisbat shakli qo'shilsa, o'timsiz fe’1 o'timli fe’lga aylanadi: yig’lamoq-yig’latmoq. Bunday fe’llar vosita orqali hosil qilingan hisoblanadi.
FETLARNING VAZIFA SHAKLLARI
Fe’llar gapda boshqa so‘zlar bilan bog’anib, kesim, ega, toidiruvchi, hoi, aniqlovchi vazifasida kelishi mumkin. Buning uchun fe’1 maxsus shakllarga ega bo’ladi. Turli gap boTaklari vazifasida kelish uchun xos- langan fe’l shakllari fe’lning vazifa shakllari sanaladi.
Fe’llarning to‘rt vazifa shakli mavjud: 1) sof fe’l shakli (o’qidi)\ 2) harakat nomi shakli (o‘qimoq, o‘qish); 3)sifat- dosh shakli (o'qigan, oqar); 4) ravishdosh shakli (oqib, kelgach).
Sof fe’l shakli fe’lni gapda fe’l-kesim vazifasida kelishiga xoslangan shaklidir. U zamon, mayl, shaxs-son ma'nolariga ega bo’ladi: o'qidim.
HARAKAT NOMI
Fe’lning otga xoslangan shakli harakat nomi deyiladi va fe’l asoslariga -(i)sh, ~(u)vt -moq qo‘shimchalarini qo‘shish yoli bilan yasaladi.
Harakat nomi fe’l asoslariga ~(i)sh, ~(u)v, -moq qo‘shimchalarini qo‘shish orqali yasaladi. Masalan: yasha+sh, kel+ish, ayt+uv, bit+moq.

Download 53,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish