Hiqichoqdan dalil olishga kelsak
, hiqichoq tutayotgan kishi achishganlikni
sezsa, me`dada nordon, o`tkir yoki achchiq xiltlar bor bo`ladi, agar u tortishganlikni
291
sezsa, me`dada yel bor bo`ladi. Bularning hech qaysisi ham sezilmasa va tashnalik
bo`lmasa me`dada shilliq xilti bor bo`ladi. Agar hiqichoq bo’shatilishlar va
isitmalardan keyin bo`lsa, me`dada quruqlik bor bo`ladi.
Tashnalikdan belgi olinishi
: tashnalik issiq mizojga belgi bo`ladi, agar u
ko`ngil aynash bilan bo`lsa, o`t moddasiga yoki sho’r shilliq moddasiga dalolat
qiladi. Agar tashnalik issiq suv ichish bilan bosilsa, me`dadagi modda, ko`pincha
sho`r va burakli shilliq bo`ladi, agar u ortsa modda o’t bo`ladi.
Og’iz va til holidan dalil olishga
kelsak, agar me`da og’riqlarida til juda
dag’allashib qizarsa, me`dada qonning ko`payganiga yoki unda qondan bo`lgan issiq
shish borligiga dalolat qiladi. Til sarg’ish bo`lsa, kasallik safroda bo`ladi, agar u
qoramtir bo`lsa, savdo xilti sababli, oqish va sut rangli bo`lsa, rutubat sababli,
faqatgina qurib tursa, me`dadagi quruqlik sababli bo`ladi.
Hazm qilishdan dalil olinishi:
me`daga tushgan ovqat hazmdan keyin me`dada
og’irlik, quldirash, damlik, kekirish, og’izda tutun maza yoki nordon maza,
hiqichoq, uchish va tortishish paydo qilmasa, hazmning yaxshiligiga dalildir, bunda
yana ovqatning me`dada qolish muddati mo`tadil bo`lishi, me`dadan tushishi
munosib vaqtda bo`lib, undan oldin yoki keyin bo`lmasligi, uyqu tinch va sidirg’a,
uyg’onish esa yengil va tez bo`lishi, ko`zda salqish va boshda og’irlik bo’lmasligi
kerak shuning bilan birga ich yurishi oson bo`lib, hojatga borishdan oldin qorin
quyisi ozgina ko`pchib turishi kerak: bu me`daning ovqatni yaxshi o`rab olganiga
belgi bo`ladi, bu esa me`daning kuchliligiga, ovqat miqdori va sifatining
muvofiqligiga dalolat qiladi. Me`da ovqatni o`ziga qamrab olmasa va yaxshi hazm
qilolmasa, quldirash va ketma-ket kekirik paydo bo`ladi va ovqat me`dada uzoq,
vaqt qoladi yoki kerakli vaqtdan oldin tushib ketadi.
Safro hazmni butunlay to`xtatish yoki uni kamaytirib ovqatni yetiltirmay
qoldirish darajasida hazmga to`sqinlik qilmaydi, lekin, u ba`zan hazmni buzadi.
Savdo esa yetilishga va hazmga to`sqinlik qiladi va ikkalasini ham buzadi. Shilliq
292
esa savdodan ko`ra ko`proq buzadi. Me`dada shish va yara bo`lmasa, ovqat
buzilmasa, lekin hazm yaxshi bo`lmasa, bunga mizoj buzilganligi sabab bo`ladi. Bu
ko`pincha sovuqdan va rutubatdan bo`lib, undan keyin issiqlik, undan keyin quruqlik
turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |