Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

 
Issiq xafaqonni davolash 
Agar bu xafaqon moddali bo`lib moddani bo’shatsang, lekin uning ta`siri qolgan 
bo`lsa, yoki issiq xafaqon moddasiz bo`lsa, unday kishiga oz va foydali ovqat berish 
kerak. Masalan: ozgina rayhoniy sharob qo’shilgan gul suvida ivitilgan non, olma 
sharbati, olma sho’rvasi va yangi tayyorlangan ayron ham beriladi. Qovoq, yaman 
boqilasi va sovuqlik mevalar beriladi. Jo’ja go’shti, kaklik go’shtidan qilingan karis 

---

288 
va ullom deb ataladigan ovqatlar beriladi. Shularga uzum go’rasi va nordon olma 
suvi bilan o’tkir sirka tayyorlab ustiga gul suvi va tol suvi sepib beriladi. Limon suvi 
ham yaxshi foydali. Kasallik kuchayib alangalanish zo’raysa, sovuq suv va gul suvi 
aralashtirilgan kor suvini birin ketin ichiriladi. Ketidan meva sharbatlari, djem 
olmasi sharbati ichiriladi. Shu narsalardan kofurni eritish kerak bo`lsa eritiladi. 
Ba`zan bir ritldan ikki ritlgacha miqdorda qattiq ichirishga to’g’ri keladi. Gohida 
issiq xafaqonni Xitoy rovochidan 1 dirhamni sovuq suv bilan aralashtirib bir necha 
kun davomida ichish foydali. Havoni sovitish kerak. Kofur va sandaldan 
tayyorlangan sepiladigan dorilar sepiladi.
Havoni tez-tez almashtirib turish zarur. Yurakka sandal, gul suvi, temirchilar 
suvi, kofur, gul, taboshir va yasmiqdan tayyorlangan sovutuvchi quyuq surtma 
dorilarni qo’yishdan beparvo bo’lmaslik kerak, u dori isitmalarda yurakka qo’yib 
bog’lanadi. Foydali bo`lgan murakkab dorilardan kofur kulchalar za`faron yaprog’i 
solingan sitron sharobi bilan ichiriladi. Yana shirin mushk dorisi, ko`ngilni xursand 
qiluvchi sovuqlik dori ichiriladi. Issig’i qattiq bo’lmagan xafaqonda 2 bo’lak 
taboshir, hind udi va olila shirasining har biridan bir dirham, xilva qaramfilning har 
biridan 1 dirham, kofurdan 1 dirham va katirodan 3 dirham olib yantoq shakar suvi 
bilan kulcha qilinadi. Har bir kulcha yarim dirham vaznda bo`ladi. Issiqni 
tushirishda kuchliroq dori: koxu urug’i, sachratki urugi, taboshir, gul, sandal, 
semizo’t urug’i, govzabon, quruq kashnich, marjon, kahrabo, marvarid - shularning 
har biridan davolovchining fikriga muvofiq olib 2 dirham vaznli elaki qilib 
ishlatiladi va bu juda foydalidir.