Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Киндик тизимчаси 
Киндик тизимчаси (киндик тасмаси, киндик йўли ҳам деб аталади) 
ҳомила томонидан ҳомиланинг вентрал деворига ѐпишиб туради (киндик), 
иккинчи томонидан йўлдош ички юзасининг марказ қисмига ѐпишган 
бўлади.У шиллиқ бириктирувчи тўқима, қон томирлар (иккита киндик 
артерияси ва битта вена) ва сариқлик қопи ҳамда аллантоис рудиментларини
қамраб олган амниотик мембрана билан қопланган. Шаклланган киндик йўли 
ўртача 50 см узунликка эга бўлиб, спиралсимон ўралган тўқимадан иборат. 
"Вартон ивитмаси" деб номланган дирилдоқ, шиллиқ бириктирувчи 
тўқима таркибида гиалурон кислотасининг кўплиги билан фарқланади. Бу 
тўқима тизимчанинг мослашувчанлигини таъминлайди, киндик йўли қон 
томирларини сиқилишдан ҳимоя қилади ҳамда ҳомилани озиқ моддалар ва 
кислород билан узлуксиз озиқланишини таъминлайди. Шу билан бирга, 
зарарли моддаларни йўлдошдан ҳомилага экстраваскуляр йўллар орқали 
киришига тўсқинлик қилади ва ҳимоя функциясини бажаради. 
Иммуницитокимѐвий усуллар билан киндик тизимчасининг қон 
томирларида гетероген силлиқ мушак ҳужайралари мавжудлиги аниқланган. 
Вена қон томирларида артериялардан фарқли ўлароқ, десминмусбат силлиқ 
мушак ҳужайралари топилган. Улар вена қон томирларини аста-секин тоник 
қисқаришини таъминлайди. 
Хорион ва плацента (йўлдош) 

---

821 
Йўлдош ёки плацента
ҳомиланинг ривожланишини ва ҳаѐт фаолиятини 
таъминлайдиган энг асосий аъзо ҳисобланади. Йўлдош икки манбадан ҳосил 
бўлади. Унинг 
ҳомила қисми
сўрғичли парда – хориондан, 
она қисми
эса 
бачадон эндометрийсининг ўзгарган, децидуал ѐки тушиб кетувчи 
пардасининг базал қисмидан ҳосил бўлади. Имплантация жараѐнида 
бачадон шиллиқ қаватида ҳам ўзгаришлар содир бўлади. Эндометрий 
ўзгариб, децидуал (тушиб кетувчи) пардага айланади. Шиллиқ парданинг 
иккала қавати яна ҳам яққол кўринади. Унинг биринчи зич (компакт) қавати 
децидуал ҳужайралардан ҳамда бачадон безларининг чиқарув найларидан 
иборат. Иккинчи (спонгиоз) қавати эса ғовак бўлиб, уни ниҳоятда 
катталашган бачадон безлари ташкил этади. Бачадон шиллиқ қавати 
ўзгаришлари аввал унинг бутун девори бўйлаб кенг тарқалади, кейинчалик 
эса ҳар хил қисмларида улар турлича бўлади. Эндометрийнинг хусусий 
қаватида 
бириктирувчи 
тўқиманинг 
кам 
дифференциалланган 
ҳужайраларидан йирик, гликогенга бой 
децидуал
ҳужайралар шаклланади.
Ихтисослашув давомида децидуал ҳужайралар юмалоқ шаклни олади, 
уларнинг ядролари тиниқлашади ва ҳужайралар бир-бирига яқинлашиб, 
тўпламлар ҳосил қилиб жойлашади. Децидуал ҳужайралар бўлғуси 
йўлдошнинг она қисми таркибига кириб, пролактин ва простагландинларни 
ишлаб чиқаради.
Иккинчи ҳафтанинг охирида эндометрий тўлиғи билан децидуал парда 
билан алмашади. Унда базал (deciduabasalis), капсуляр