Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M. Korporativ strtegiya va tashkiliy dizayn

Yulduzlar
Ularga odatda bozordagi operasiyalar evaziga yuqori daromadlarga erishuvchi keskin usib kelaѐtgan va bozordagi nisbatan katta ulushga ega bo'lgan yangi biznes soxalari kiradi. Bu biznes-soxalarni etakchilar deb atash urinlidir. Lekin bunda asosiy muammo, shu soxaga daromad va sarmoyalar urtasidagi tugri balansni aniklash xisoblanadi, va kelajakda shu sarmoyalarni kaytara olish vakolatini olishdan iborat.
Sogin sigirlar
Mazkur biznes-sohalar utmishda bozorning nisbatan katta ulushiga ega bulishgan. Ammo vakt utishi bilan karalaѐtgan soxaning o'sishi sezilarli darajada sekinlashib koldi. Xar doimgidek, "sogin sigirlar"- o'tmishda "yulduzlar" hisoblanib, hozirgi paytda bozorda o'zining raqobatli holatlarni saqlab qolish uchun korxonaga yetarli daromad manbaini ta'minlab turadi. Naqd pul oqimi bu holatlarda yaxshi tarzda balanslashtirilgan bo'ladi, negaki bunday biznes-soxalarga sarmoyalar uchun eng zarur minimum talab etiladi. Bunday biznes-soxa korxona uchun juda katta daromadlar olib kelishi mumkin.
Muammo tugdiruvchi bolalar
Bunday biznes-sohalar usib kelaѐtgan jabxalarda rakobatchiliknini olib borsalarda, lekin bozorda nisbatan kichik ulushga egalik kiladilar. Bu sharoitlar bozordagi uz ulushini saqlab qolish va shu bozorda yashab kolish maksadida koxonlar sarimoyalarini ko'paytirish zaruriyatini talab kiladi. Yuqori o'sish templari katta mikdordagi nakd pul massasini talab kiladi va korxona shu o'sish templariga tenglashish xarakatida bo'ladi. Ammo bunday biznes-soxalar bozordagi uz ulushi katta bulmagani sababli katta qiyinchilik bilan daromad olishga intiladilar. Bu soxalar ko'pincha nakd pul massasining generatorlari emas balki tor ma'nod xaridorlari bulib koladilar va shu yusinda bozordagi ulush xajmi ko'paymagunicha faoliyat ko'rsatib olib boradilar. Bunday biznes-soxalarning kelajak juda ham noaniq ravishda namoyon bo'ladi: kelajakda bu sohalar yoki katta daromad keltiradi yoki keltirmasligi ham mumkin. Lekin bir narsa ayon, katta hajmdagi sarmoyalarsiz bunday biznes sohalar "itlar" pog'onasigacha tushib qoladilar.
Itlar
Mazkur biznes sohalar sekin rivojlanayotgan jabhalarda bozorda nisbatan kichik ulushga egalik qiladilar. Naqd pul oqimi bu soxalarda unchalik sezilarli darajada emas, va ko'pgina xollarda salbiy ko’rsatkichga ham ega. Korxonaning uz ulushini ko'paytirish uchun karatilgan xar qanday kadami darxol shu jabhalarda yetakchilik qilayotgan raqobatchilar tomonidan kutib olinadi. Faqatgina menejerning mahoratigina korxona uchun biznes - tarmoq holatini ushlab tura oladi.
BCG modelini qo’llashdan avval bozorning o'sish templarini va korxonaning shu bozordagi nisbiy ulushi tugri baxolash talab etiladi. Bozorning o'sish temalari baxolashda oxirgi 2-3 yildan ortik bulmagan kursatkichlariga qarab ish olib borish tavsiya kilinadi. Korxonaning bozordagi nisbiy ulushi muayan biznes-tarmoqdagi korxona Sotuv xajmining shu biznesda etakchilik kilaѐtgan korxonaning Sotuv xajmiga nisbatidagi logarifmi bilan ifodalanadi. Agarda korxonaning o'zi shu bozorda yetakchmlik qilsa unda undan keyingi turgan korxonaning nisbatan solishtiriladi. Agarda topilgan koeffisient birdan ko'prok bulsa unda bu kursatkich korxonaning etakchiligini tasdiklab boradi. Aks holda, ma'lum bir boshqa korxonalar belgilangan biznes-tarmoqda katta rakobatchilik ustunliklariga ega ekanliklari oshkor bulib koladi.