Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud


Ko‘chirma gapni o‘zlashtirma gapga aylantirish yo‘llari



Download 2,11 Mb.
bet225/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

Ko‘chirma gapni o‘zlashtirma gapga aylantirish yo‘llari
Juda muhim. Ko‘chirma gap o‘zlashtirma gapga aylantirilganda, ko‘chirma gapli qo‘shma gap sodda gap shaklini oladi. Ko‘chirma gapli qo‘shma gapni sodda gapga aylantirish uchun ko‘chirma gap va muallif gaplari tarkibida ega va kesim vazifasida kelgan bo‘laklarning shakl va vazifasida ayrim o‘zgarishlar qilinadi.
Xususan, ko‘chirma gapning egasi qaratqich aniqlovchiga, kesimi esa to‘ldiruvchiga aylantiriladi. Ko‘chirma gap kesimini to‘ldiruvchiga aylantirish uchun unga -lik yoki ekanlik shakllari qo‘shiladi. Egasi II shaxs kishilik olmoshidan ifodalangan bo‘lsa, u I shaxs kishilik olmoshiga aylantiriladi. Muallif gapining kesimi vazidasida kelgan dedi, - so‘zi aytdi so‘zi bilan almashtiriladi.
Masalan,
Ko‘chirma gap O‘zlashtirma gap
«Sizlar bir oilaning farzandisizlar», Rais bizning bir oilaning farzandlari
- dedi rais. ekanligimizni aytdi.

Biz yagona daraxtning butoqlaridek bir butun bo‘lgan taqdirimizdagina kuch – qudrat kasb etamiz”, - dedi O‘zbekiston xalq shoirasi Halima Xudoyberdiyeva.


AL va KHK darsligidan (A. Rafiyev):
Murakkab qo‘shma gap
Murakkab qo‘shma gap turli bog‘lovchi vositalar yordamida o‘zaro bog‘langan uchta va undan ortiq gaplardan tashkil topadi.
Tuzilishiga ko‘ra bunday gaplar quyidagi turlarga ajratiladi:
1. Bir necha ergash gapli murakkab qo‘shma gap ikki va undan ortiq ergash gaplardan tashkil topadi. Masalan: Kishilarning huquqiy ongi yuksalsa, har kim o‘z haq-huquqini bilsa va himoya qila olsa, jamiyatda demokratiya rivojlanadi.
2. Bir necha bosh gapli murakkab qo‘shma gap tarkibida ikki va undan ortiq bosh gap qo‘llanadi. Masalan: Kimki ko‘p o‘qisa, u bilimli bo‘ladi, dunyoqarashi kengayadi, mustaqil fikrlashga odatlanadi.
3. Aralash murakkab qo‘shma gap ergashgan, bog‘langan yoki bog‘lovchisiz qo‘shma gaplardan tuziladi.
Masalan: Shuni bilingki, ezgulikda xosiyat katta va u sizning fazilatingizni bezaydi.
4. Qismlari uyushgan murakkab qo‘shma gap bir turdagi ikki va undan ortiq gaplardan tashkil topadi. Masalan: Qushlar o‘tadi, jamiyat rivojlanadi, odamlar o‘zgaradi.

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish